Możliwości takie stworzyła uchwalona 18 października nowela kodeksu pracy. Teraz nowela czeka na podpis prezydenta i publikację w Dzienniku Ustaw. Planuje się, że zacznie obowiązywać po upływie 14 dni od ogłoszenia.

Więcej czasu o czternaście dni

Urlop macierzyński to czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, kiedy to młoda mama opiekuje się nowo narodzonym maleństwem. Przysługuje jej w tym czasie zasiłek macierzyński z ZUS.

Nowela wydłuża podstawowe urlopy macierzyńskie zasadniczo o dwa tygodnie, czyli do:
> 18 tygodni - na pierwsze dziecko,
> 20 - na każde następne,
> 28 - na bliźniaki, trojaczki itd.

Kobieta, która urodzi własną pociechę, wychowując jednocześnie przysposobioną bądź jako rodzina zastępcza, dostanie 20 tygodni (teraz ma 18). Nie dotyczy to jednak pracownicy, która przyjmie obce dziecko w ramach rodziny zastępczej pełniącej zadania pogotowia rodzinnego. Nadal urlop będzie przysługiwał zasadniczo od dnia porodu. Zainteresowana będzie jednak mogła go wziąć dwa tygodnie przed przewidywaną datą porodu.

Nowela precyzuje, że tydzień równa się siedmiu kolejnym dniom kalendarzowym, poczynając generalnie od dnia porodu. Rozwiała w ten sposób niejasności co do liczenia wymiarów urlopów macierzyńskich. Niektóre sądy uważają bowiem (np. wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 6 kwietnia zeszłego roku, sygn. VIII Ua 16/05), że na pierwsze dziecko przysługuje urlop macierzyński przez 113 dni. Stosuje się tu art. 112 k.c., w świetle którego termin określony w tygodniach kończy się z upływem dnia, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Jeśli więc urlop macierzyński rozpoczął się w piątek, to także w piątek powinien się zakończyć. Kodeks pracy nie wskazuje bowiem samodzielnej metody liczenia okresu urlopu lub zasiłku macierzyńskiego.

Dla przysposabiających i rodzin zastępczych

Z podwyższonych wymiarów skorzystają również pracownicy, którzy przyjęli dziecko na wychowanie i wystąpili z wnioskiem do sądu o jego przysposobienie lub w ramach rodziny zastępczej. Otrzymają 18 tygodni urlopu, najwyżej jednak do ukończenia przez dziecko:
> siedmiu lat,
> dziesięciu lat, jeśli zdecydowano o odroczeniu obowiązku szkolnego. W żadnym razie urlop nie może trwać krócej niż osiem tygodni. Jeśli więc przygarnięte zostanie obce dziecko tuż przed przekroczeniem przez nie wskazanych granic wiekowych, to opiekunowie mają gwarancję opieki przynajmniej ośmiotygodniowej. Nawet wtedy, gdy ostatni dzień tak zakreślonego urlopu przypadnie już po skończeniu przez dziecko siedmiu bądź dziesięciu lat.

Po zmianach przepisów urlopy na warunkach macierzyńskiego pozostaną poza zasięgiem rodzin zastępczych zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem, które zwykle otrzymują wynagrodzenie z tytułu opieki i wychowania. Obecnie z kręgu uprawnionych są wykluczone rodziny zastępcze pełniące zadania pogotowia rodzinnego.

Na pograniczu starego z nowym

Kobiety będące na urlopach macierzyńskich w momencie wejścia noweli w życie skorzystają z wydłużenia. To samo dotyczy opiekunów przebywających wtedy na urlopach na zasadach macierzyńskiego.

Do wyższych wymiarów zachowają prawo także pracownice, które łącznie spełniają warunki:
>urodziły 1 stycznia bieżącego roku albo później i do chwili wejścia noweli w życie nie skonsumowały całego urlopu macierzyńskiego,
>nie będą na urlopie macierzyńskim w dniu wejścia noweli w życie z powodu hospitalizacji dziecka, przebywania na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym.