 |
|
|
|
Robert Łabuzek
+48501700846
Masz problem z BHP
szukasz odpowiedzi ?
Szybko i gratisowo otrzymasz poradę
zadzwoń lub napisz na maila. |
|
|
Na stronie przebywa obecnie....
|
|
|
|
| |
Polskim konsumentom zapewniono taką samą ochronę przed niebezpiecznymi produktami, jaką mają użytkownicy Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają na rynek produkty niespełniające wymogów bezpieczeństwa muszą liczyć się z możliwością wycofania ich z obrotu, zwrotu ceny klientom, którzy nabyli taki towar, zniszczeniem produktu oraz dotkliwymi karami – w tym grzywną do 720 tys. złotych i pozbawieniem wolności.
Od 31 stycznia br. obowiązuje ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów, która zastąpiła ustawę o tej samej nazwie z dnia 22 stycznia 2000 r. (Dz.U. nr 15, poz. 179 z późn. zm.). Uwzględniono w niej postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/95/WE wydanej 3 grudnia 2001 r., która zaczęła obowiązywać od 15 stycznia br. (Dz.U. WE Nr L 11/4). Celem nowej regulacji jest przede wszystkim wzmocnienie bezpieczeństwa konsumentów.
Co jest produktem, kto producentem
Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów (dalej „ustawa”) ma zastosowanie do produktów, dla których przepisy odrębne nie określają szczegółowych wymagań dotyczących bezpieczeństwa. Stosuje się ją również do kwestii nieuregulowanych w przepisach odrębnych. Nie ma ona natomiast zastosowania do urządzeń używanych w celu świadczenia usług na rzecz konsumentów, w szczególności do urządzeń obsługiwanych przez usługodawcę, którymi konsumenci przemieszczają się lub podróżują – czyli np. środków transportu.
Zgodnie z ustawą, za produkt uważa się rzecz ruchomą przeznaczoną do użytku konsumentów, co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez konsumentów, nawet jeśli nie była dla nich przeznaczona. Chodzi o rzeczy dostarczane lub udostępniane przez producenta lub dystrybutora, zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie, w tym również w ramach świadczenia usługi. Rzecz nie musi być wcale nowa, może być również używana, naprawiana lub regenerowana. Produktem nie jest jednak antyk, a także rzecz wymagająca naprawy lub regeneracji przed użyciem – jeśli dostarczający powiadomił konsumenta o takich właściwościach rzeczy. W porównaniu z dotychczas obowiązującą ustawą, definicja produktu jest szersza, więcej rzeczy podlegać więc będzie ustawowej ochronie.
Producentem jest natomiast przedsiębiorca, który wytwarza produkt na terenie Polski lub Unii Europejskiej, a także każda inna osoba, która występuje jako wytwórca – tzn. umieszcza na produkcie lub dołącza do niego swoje oznaczenie odróżniające (np. nazwisko, nazwę firmy, czy znak towarowy). Za producenta uważa się również osobę, która naprawia lub regeneruje produkt oraz przedstawiciela wytwórcy. Jeśli wytwórca nie wyznaczył przedstawiciela – producentem jest także importer produktu, ale tylko w sytuacji, gdy wytwórca nie prowadzi działalności na terenie RP ani w Unii Europejskiej. Producentem jest także przedsiębiorca uczestniczący w dowolnym etapie procesu dostarczania lub udostępniania produktu, jeśli jego działanie może wpływać na właściwości produktu związane z jego bezpieczeństwem – np. przedsiębiorca, który zajmuje się pakowaniem produktów, czy ich przewozem. Podstawowym obowiązkiem producenta jest wprowadzanie na rynek produktów bezpiecznych.
Za wprowadzenie na rynek ustawodawca uznał dostarczanie lub udostępnianie produktu przez producenta lub dystrybutora – konsumentowi lub dystrybutorowi. W grę wchodzi więc nie tylko sprzedaż produktu konsumentom, ale również jego „przepływ” między przedsiębiorcami – np. przekazanie produktu przez producenta – przewoźnikowi albo hurtownikowi. Wprowadzeniem na rynek polski będzie natomiast dostarczenie lub udostępnienie produktu po raz pierwszy na terytorium RP.
Co jest bezpieczne, a co nie
Produkt jest bezpieczny, jeśli w warunkach zwykłego używania lub używania w uzasadniony, dający się przewidzieć sposób, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie. To ostatnie musi uwzględniać wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego. Oceniając kwestie bezpieczeństwa, należy uwzględnić warunki używania produktu i czas korzystania z niego, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposób jego uruchomienia, a także wymogi instalacji i konserwacji.
Przy ocenie bezpieczeństwa uwzględnia się również cechy produktu – w tym jego skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, czy instrukcję instalacji i konserwacji. Należy również wziąć pod uwagę oddziaływanie na inne produkty, jeśli można przewidzieć, że produkt będzie używany łącznie z innymi rzeczami. Istotny jest także wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące użytkowania i postępowania z produktem zużytym, a także inne wskazówki i informacje udostępniane konsumentowi w związku z produktem. Dokonując oceny bezpieczeństwa, konieczne jest również uwzględnienie kategorii konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu – szczególnie dzieci i osób starszych.
Nie można twierdzić, że produkt jest niebezpieczny tylko dlatego, że dałoby się osiągnąć wyższy stopień bezpieczeństwa – np. poprzez zastosowanie innego, droższego surowca. Dowodem na niebezpieczeństwo produktu nie będzie również dostępność innych produktów, które stwarzają mniejsze zagrożenia dla konsumentów. Za stwarzanie przez produkt poważnego zagrożenia rozumie się takie naruszenie wymagań bezpieczeństwa, które wymaga podjęcia natychmiastowych działań. Przy ocenie poważnego zagrożenia należy uwzględnić bezpośrednie lub występujące później skutki używania produktu – m.in. stopień i prawdopodobieństwo utraty przez konsumenta zdrowia lub życia, stopień narażenia poszczególnych kategorii konsumentów (np. rozróżnienie ewentualnego niebezpieczeństwa, jakie groziłoby dorosłym, od tego, jakie może zagrażać dzieciom). Oceniając poważne zagrożenie, należy także wziąć pod uwagę, czy konsumenci byli w stanie prawidłowo ocenić ryzyko i czy możliwe było uniknięcie niebezpieczeństwa.
Niebezpieczny produkt z Unii
W sytuacji gdy brakuje szczegółowych przepisów Unii Europejskiej w sprawie bezpieczeństwa określonego produktu, wówczas wprowadzony na polski rynek produkt uważa się za bezpieczny, jeśli spełnia wymogi bezpieczeństwa określone przez polskie przepisy. Ustawa przyjmuje domniemanie, że produkt jest bezpieczny, jeśli jest zgodny z tzw. normami zharmonizowanymi w rozumieniu przepisów o systemie zgodności. Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą o systemie oceny zgodności, za normy takie uważa się normy krajowe wprowadzające normy europejskie opracowane i zatwierdzone przez europejskie organizacje normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję Europejską, których numery i tytuły zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
W sytuacji gdy brakuje polskich przepisów odrębnych regulujących kwestię bezpieczeństwa danego produktu, a także nie ma odpowiednich norm zharmonizowanych, bądź produkt nie jest zgodny z takimi normami, wówczas bezpieczeństwo produktu ocenia się, uwzględniając w szczególności:
• spełnianie przez produkt dobrowolnych norm krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej, które stanowią normy europejskie inne niż normy zharmonizowane,
• spełnianie przez produkt Polskich Norm,
• zalecenia Komisji Europejskiej, określające wskazówki co do oceny bezpieczeństwa produktu,
• zasady dobrej praktyki odnoszące się do bezpieczeństwa produktów,
• aktualny stan wiedzy i techniki,
• uzasadnione oczekiwania konsumentów co do bezpieczeństwa produktu.
Co konsument musi wiedzieć
Ustawa przewiduje szereg obowiązków producenta związanych z informowaniem o zagrożeniach dotyczących produktu i pozyskiwaniem informacji o takich zagrożeniach. Jeśli zagrożenia związane z używaniem danego produktu nie są zauważalne, producent powinien dostarczyć klientowi takich informacji, które umożliwią mu ocenę zagrożenia. Konsument musi także otrzymać informacje dotyczące możliwości przeciwdziałania tym zagrożeniom – np. wskazujące na konieczność używania odzieży ochronnej. Ustawowym obowiązkiem producenta jest pozyskiwanie wiedzy o zagrożeniach, jakie produkt może stwarzać oraz podejmowanie działań, które pozwolą na ich uniknięcie – w tym umożliwiających ostrzeżenie konsumentów lub wycofanie produktu z rynku. Producent może w tym celu np. badać próbki produktów wprowadzanych na rynek, analizować skargi konsumentów, umieszczać na produkcie lub jego opakowaniu swoją nazwę i adres oraz oznaczenia identyfikujące produkt (np. numer seryjny) albo partię produktu. Takie działania producent podejmuje z własnej inicjatywy lub na skutek decyzji prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).
Obowiązki dystrybutora
Również dystrybutor powinien dochować należytej staranności, w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktów. Nie powinien on dostarczać produktów, o których wie lub o których, opierając się na posiadanych informacjach i doświadczeniu zawodowym, powinien wiedzieć, że nie spełniają wymogów bezpieczeństwa. Dystrybutor ma obowiązek przyjmować od konsumentów informacje o zagrożeniach spowodowanych przez produkty, a także przekazywać te informacje producentom, UOKiK i Inspekcji Handlowej. Powinien również przechowywać i udostępniać na żądanie UOKiK i Inspekcji dokumentację niezbędną do ustalenia pochodzenia produktów.
Obowiązkiem producentów i dystrybutorów jest współpraca, zarówno z UOKiK, jak i Inspekcją Handlową – aby uniknąć lub wyeliminować zagrożenia, jakie stwarzają udostępniane produkty. Ich obowiązkiem jest również powiadomienie UOKiK, że wprowadzony na rynek produkt nie jest bezpieczny. Powiadomienie takie powinno zawierać co najmniej:
• informacje, które umożliwią dokładną identyfikację produktu lub partii produktów,
• opis zagrożenia stwarzanego przez produkt,
• informacje mogące służyć ustaleniu jak przebiegał obrót produktem,
• opis działań, jakie zostały podjęte, aby zapobiec zagrożeniom.
Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia wzór takiego powiadomienia, a także przypadki i rodzaje produktów, dla których powiadomienie nie będzie wymagane.
Nadzór UOKiK, kontrola Inspekcji
Nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów należy do prezesa UOKiK, który swoje zadania wykonuje przy pomocy Inspekcji Handlowej. Prezes UOKiK ocenia skuteczność kontroli, dotyczących spełniania przez produkty wymogów bezpieczeństwa. Ponadto, zatwierdza okresowe plany kontroli produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań bezpieczeństwa i monitoruje ich realizację. Do prezesa UOKiK należy również prowadzenie postępowań w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, prowadzenie rejestru produktów niebezpiecznych, a także gromadzenie przekazywanych przez producentów i dystrybutorów powiadomień o niebezpiecznych produktach wprowadzonych na rynek. Informacje dotyczące bezpieczeństwa produktów powinny być przekazywane odpowiednim organom.
Warto wiedzieć
Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że produkt nie spełnia wymogów bezpieczeństwa, prezes UOKiK przekazuje informacje Inspekcji Handlowej lub, zgodnie z właściwością, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Urzędowi Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.
Kontrola produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa należy do Inspekcji Handlowej, która podejmuje czynności kontrolne na wniosek prezesa UOKiK lub z urzędu. Do kontroli stosuje się przepisy ustawy o Inspekcji Handlowej, z uwzględnieniem przepisów ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Inspektorzy IH mają więc prawo m.in. do swobodnego poruszania się w obiektach, pomieszczeniach i na terenie kontrolowanej jednostki, badać akta, dokumenty, ewidencje i informacje, a także żądać sporządzenia niezbędnych kopii. Inspektor może również badać przebieg określonych czynności – np. proces produkcyjny, a także zabezpieczać dowody, produkty, pomieszczenia i środki przewozowe. Zabezpieczeniu podlegają takie dokumenty, produkty i rzeczy, które stanowią lub mogą stanowić dowód nieprawidłowości stwierdzonych w trakcie kontroli. W celu ustalenia, czy produkt spełnia normy bezpieczeństwa IH może pobierać próbki produktów i poddawać je badaniom.
Dwa rodzaje postępowania
Ustawa przewiduje postępowanie kontrolne – przeprowadzane przez Inspekcję Handlową oraz zmierzające do nałożenia określonych obowiązków – prowadzone przez prezesa UOKiK.
Jeżeli w wyniku kontroli Inspekcji Handlowej stwierdzono, że produkt, w określonych warunkach, może stwarzać zagrożenie, wówczas wojewódzki inspektor IH może żądać oznakowania produktu odpowiednimi ostrzeżeniami o zagrożeniach, które zostaną wyraźnie i zrozumiale sformułowane w języku polskim. Możliwe jest również wstrzymanie wprowadzania produktu na rynek do czasu jego odpowiedniego oznakowania. Jeśli w trakcie kontroli Inspekcja Handlowa stwierdzi, że istnieje znaczne prawdopodobieństwo, iż produkt nie jest bezpieczny, wówczas protokół kontroli wraz aktami przekazuje prezesowi UOKiK za pośrednictwem Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej.
Prezes UOKiK obligatoryjnie wszczyna postępowanie z urzędu, gdy z ustaleń kontroli wynika znaczne prawdopodobieństwo, że produkt jest niebezpieczny. Może wszcząć postępowanie, gdy z innych dostępnych informacji wynika, że produkt jest niebezpieczny – takie informacje mogą być m.in. przekazane przez organy kraju członkowskiego UE. Prezes UOKiK może w toku postępowania żądać w szczególności wszelkich informacji niezbędnych do stwierdzenia czy produkt jest bezpieczny, a także poddawać badaniom próbki dostarczone przez konsumentów.
Warto wiedzieć
Zarówno Inspekcja, jak i prezes UOKiK może ustanowić zakaz dostarczania, oferowania lub prezentowania produktu, trwający nie dłużej niż 30 dni (w przypadkach szczególnie skomplikowanych okres ten może zostać przedłużony do 90 dni). Prezes ma prawo powiadomić o takim zakazie opinię publiczną.
Stroną postępowania jest producent lub dystrybutor, wobec którego zostało wszczęte postępowanie – w szczególności przedsiębiorca odpowiedzialny za pierwszy etap dystrybucji na polskim rynku. W toku postępowania prezes UOKiK może uznać za stronę również producenta lub dystrybutora innego niż ten, wobec którego postępowanie zostało wszczęte. Dopuszczenia do udziału w postępowaniu może żądać również organizacja społeczna, jeżeli jej celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów lub gdy członek tej organizacji jest stroną postępowania.
Postępowanie powinno zostać zakończone w ciągu 4 miesięcy. Prezes UOKiK może w trakcie postępowania wyznaczyć przedsiębiorcy termin na wyeliminowanie zagrożeń stwarzanych przez produkt.
Jeśli prezes UOKiK stwierdzi, że produkt nie jest bezpieczny, może w drodze decyzji:
• w przypadku produktów, które nie zostały wprowadzone na rynek:
– nakazać wyeliminowanie zagrożeń stwarzanych przez produkt,
– zakazać wprowadzania produktu na rynek i nakazać podjęcie czynności niezbędnych do przestrzegania tego zakazu,
• w przypadku produktów wprowadzonych na rynek, może nakazać:
– wyeliminowanie zagrożeń stwarzanych przez produkt,
– natychmiastowe wycofanie produktu z rynku,
– ostrzeżenie konsumentów, określając treść i formę ostrzeżenia,
– wycofanie produktu od konsumentów i jego zniszczenie.
W przypadku stwierdzenia, że produkt stwarza poważne zagrożenie, decyzjom prezesa UOKiK powinien zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności.
Roszczenia konsumenta
W sytuacji gdy prezes UOKiK zarządzi wycofanie produktu od konsumentów, producent ma obowiązek przyjmowania od klientów takich towarów i zwracania im ceny nabycia, bez względu na to, na ile dany produkt jest zużyty. Konsumentowi, który posiada taki produkt, przysługuje roszczenie o odkupienie produktu za kwotę, za jaką został nabyty.
Roszczenie przysługuje konsumentowi wobec dystrybutora, od którego konsument nabył produkt, pod warunkiem że posiada dowód zakupu produktu. Pamiętajmy o tym, że dowodem zakupu nie jest jedynie paragon czy faktura – może nim być np. potwierdzenie transakcji, jeśli zapłaciliśmy kartą. Jeśli konsument nie dysponuje dowodem zakupu, wówczas jego roszczenie przysługuje wobec producenta produktu.
Warto wiedzieć
Konsument, który poniesie szkodę w związku z użytkowaniem produktu może wystąpić z roszczeniem wobec producenta wyrobu o odszkodowanie do sądu cywilnego.
Prezes UOKiK umorzy postępowanie jeżeli stwierdzi, że produkt jest bezpieczny, a także, gdy producent lub dystrybutor usunął przyczyny zagrożeń i w sposób niebudzący wątpliwości ustalono, że na rynku nie znajdują się i nie będą wytwarzane produkty, których dotyczyło postępowanie. W sprawach nieuregulowanych w ustawie, do postępowania stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.
Produkt niebezpieczny zarejestrowany
Prezes UOKiK ma obowiązek prowadzenia rejestru produktów niebezpiecznych (taki rejestr działa od 2001 r.). W rejestrze gromadzone są informacje o produktach, które nie spełniają ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa. Są to w szczególności dane umożliwiające identyfikację produktu, a także informacje na temat rodzaju i zakresu stwarzanych przez niego zagrożeń oraz środkach, jakie zastosowano w odniesieniu do produktu.
Ustawa zobowiązuje również prezesa UOKiK do utworzenia krajowego systemu informacji o produktach niebezpiecznych. W systemie takim mają być gromadzone informacje o produktach, które nie spełniają ogólnych wymagań bezpieczeństwa (dopiero po wpisaniu produktu do rejestru produktów niebezpiecznych), a także produktach, które nie spełniają szczegółowych wymagań bezpieczeństwa (na wniosek prezesa UOKiK lub organu, któremu prezes przekazał informacje o niebezpiecznym produkcie – np. Inspekcji Handlowej czy Sanitarnej). Do systemu trafią również informacje o wyrobach niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami (po wpisaniu do rejestru wyrobów niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami), a także informacje o innych produktach – jeśli określają to przepisy odrębne.
Warto wiedzieć
Polska jest członkiem systemu TRAPEX, w ramach którego następuje szybka wymiana informacji o produktach niebezpiecznych. Jest to system, w którym uczestniczy 12 państw z Europy Środkowej i Wschodniej. Kraje Unii Europejskiej działają natomiast w systemie RAPEX, do którego będziemy mogli przystąpić po naszej akcesji do UE.
Komisja Europejska otrzymuje co roku ok. 150 zgłoszeń o produktach niebezpiecznych, które najczęściej są związane z ryzykiem udławienia lub uduszenia, porażenia prądem oraz pożarem. Najbardziej niebezpieczne okazują się zwykle zabawki i urządzenia elektryczne.
Zadaniem ministra zdrowia jest natomiast prowadzenie krajowego systemu monitorowania wypadków konsumenckich. W systemie takim muszą znaleźć się informacje o okolicznościach wypadków i ich skutkach zdrowotnych oraz o produktach mających związek z wypadkami. Dane o wypadkach konsumenckich zbierane będą przez placówki terenowe, którymi będą wybrane zakłady opieki zdrowotnej.
O czym musi wiedzieć Komisja Europejska
Prezes UOKiK ma obowiązek informowania Komisji Europejskiej o decyzjach ograniczających wprowadzenie produktów na rynek albo nakazujących ich wycofanie z rynku lub nakazujących wycofanie produktów od konsumentów. Konieczne jest jednoczesne uzasadnienie podjęcia takich działań. Obowiązek zgłoszenia wydania takich decyzji prezesa nie dotyczy wyrobów medycznych i produktów leczniczych oraz artykułów rolno-spożywczych. Komisja musi również wiedzieć o istnieniu poważnego zagrożenia wymagającego natychmiastowych działań, zwłaszcza gdy produkt może znajdować się w obrocie w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej. Podobnie – o działaniach podjętych z własnej inicjatywy przez producentów lub dystrybutorów w celu zapobieżenia lub wyeliminowania zagrożeń stwarzanych przez produkty i opiniach zgłoszonych w sprawie środków, jakie Rada Ministrów może podjąć w RP w sytuacji, gdy Komisja stwierdzi, że produkt stwarza zagrożenie.
Warto wiedzieć
W stosunku do produktów, które w Unii zostały uznane za niebezpieczne, Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia wprowadzić środki przewidziane ustawą, które zapobiegną nabywaniu przez konsumentów niebezpiecznych produktów – m.in. nakazać wycofanie produktów z rynku, a także zakazać sprowadzania ich na terytorium RP.
W sytuacji gdy Komisja stwierdzi, że produkt lub rodzaj produktów stwarza poważne zagrożenie i uzna, że kraje członkowskie powinny podjąć niezbędne działania w tym zakresie, wówczas uznaje się, że produkty takie nie są bezpieczne również w rozumieniu polskiej ustawy o bezpieczeństwie produktów.
Niebezpieczne produkty wpisane do systemu
Obecnie do rejestru produktów niebezpiecznych wpisane zostały następujące wyroby:
• toster automatyczny – SOLINEX typ: SX-2241,
• żelazko elektryczne CRAUZE Germany typ CR-822A,
• czajnik elektryczny wykonany z polietylenu o pojemności 660 ml (bez dodatkowych oznaczeń),
• adapter elektryczny –TAJEK,
• zabawka „Zegar z lampką”.
Powyższe produkty stwarzają zagrożenie porażenia prądem i/lub niebezpieczeństwo pożaru.
• zabawka „Zestaw z latarką” – w skład zabawki wchodzi m.in. wysuwany metalowy nożyk o długości 5 cm, który stwarzające zagrożenie zranienia,
• zapałki TAZELZIMPORT-EXPORT – powodują ryzyko poparzenia odpryskami gorącego popiołu podczas zapalania,
• zabawki rosnące – m.in. kolorowe zwierzęta morskie, jaszczurki, gąsienice, dinozaury o niewielkich rozmiarach, które pod wpływem wody powiększają swoją objętość nawet 6-krotnie – w przypadku połknięcia przez dziecko stwarzają ryzyko uduszenia lub udławienia,
• szlifierka kątowa Black Master S1M-115 – posiada wadę fabryczna – tzw. „lewe obroty”, które powodują odkręcanie się tarczy tnącej podczas pracy – stwarza zagrożenie dla życia użytkownika.
Więcej informacji o tych produktach na stronie: www.uokik.gov.pl
Kary za brak bezpieczeństwa
Osoba, która w ramach prowadzonej działalności wprowadza na rynek produkty niespełniające wymogów bezpieczeństwa, może zostać ukarana grzywną, karą ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. Za działanie nieumyślne grozi wyłącznie grzywna. Za wprowadzenie na rynek produktu umieszczonego w rejestrze produktów niebezpiecznych grozi kara grzywny albo pozbawienia wolności do lat 2 bądź obie te kary łącznie.
Karze grzywny podlega producent, który w zakresie prowadzonej działalności nie dostarcza konsumentom informacji umożliwiających ocenę zagrożeń związanych z produktem i przeciwdziałanie takim zagrożeniom. Podobnie – dystrybutor, który nie uczestniczy w monitorowaniu bezpieczeństwa produktów – m.in. poprzez przyjmowanie od konsumentów informacji o zagrożeniach. Grzywna grozi również za niewykonanie decyzji prezesa UOKiK, obligujących do działań, których celem ma być wyeliminowanie niebezpieczeństwa związanego z wprowadzeniem produktów na rynek lub ich używaniem.
Warto wiedzieć
Maksymalna grzywna za brak bezpieczeństwa może wynosić 720 tys. złotych.
Sąd może orzec przepadek przedmiotów pochodzących z przestępstwa, które są produktami stwarzającymi zagrożenie dla zdrowia, życia lub bezpieczeństwa konsumentów, nawet wówczas, gdy nie są one własnością sprawcy. Sąd ma również prawo zarządzić zniszczenie przedmiotów, których przepadek orzeczono.
Uprawnienia organów celnych
Jeśli w trakcie kontroli celnej produktów, które mają zostać dopuszczone do obrotu, organ celny stwierdzi, że produkt nie spełnia wymogów dotyczących bezpieczeństwa, zatrzymuje produkt i występuje do prezesa UOKiK lub właściwego organu, któremu prezes przekazał informację – np. Inspekcji Handlowej, o wydanie opinii. Jeżeli, zgodnie opinią, produkt nie jest bezpieczny, organ celny cofa produkt za granicę, a jeśli jest to niemożliwe – nadaje mu przeznaczenie celne – powrotny wywóz. Organ celny może sprzedać produkt osobie, która zobowiąże się do jego powrotnego wywozu, a jeśli sprzedaż jest niemożliwa lub znacznie utrudniona – ma prawo nakazać zniszczenie produktów. Może również wystąpić do sądu o orzeczenie przepadku produktu na rzecz Skarbu Państwa.
Koszty cofnięcia produktu, jego powrotnego wywozu, sprzedaży lub zniszczenia ponoszone są solidarnie przez osobę, która wprowadziła produkt na polski obszar celny – np. importera, osobę, która przyjęła odpowiedzialność za jego przewóz lub każdą inną osobę, w której posiadaniu znajduje się produkt – np. spedytora.
Nowe przepisy wykonawcze do ustawy muszą zostać wydane najpóźniej do 30 kwietnia 2004 r.
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny
Za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny może odpowiadać nie tylko producent, ale także inne osoby, które zarabiają na jego dystrybucji – np. sprzedawca czy importer. Odpowiedzialność taka może być bardzo dotkliwa, szczególnie gdy towar nabyło wielu konsumentów.
Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów i odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny wprowadziła do kodeksu cywilnego z dniem 1 lipca 2000 r. przepisy regulujące odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.
Co jest niebezpieczne
Produktem jest zawsze rzecz ruchoma (nawet jeśli została połączona z inną rzeczą), a także zwierzęta i energia elektryczna. Do niebezpiecznych zalicza się takie produkty, które nie zapewniają bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać, uwzględniając ich normalne użycie.
Ustawodawca nie sprecyzował, co jest „normalnym użyciem”, ale za takie należy rozumieć używanie produktu zgodnie z jego przeznaczeniem i w sposób wskazany przez producenta.
Warto wiedzieć
Odszkodowanie za szkodę wyrządzoną na mieniu przysługuje tylko wówczas, gdy szkoda przekracza kwotę będącą równowartością 500 euro. Szkody na osobie podlegają naprawieniu w pełnym zakresie.
O bezpieczeństwie produktu decydują okoliczności z chwili wprowadzania go do obrotu – m.in. sposób zaprezentowania produktu na rynku – np. za pośrednictwem reklamy, a także podane konsumentowi informacje o właściwościach produktu. Fakt, że na rynek zostanie wprowadzona nowa ulepszona wersja danego wyrobu nie oznacza, że wcześniejsza wersja nie spełniała wymogów bezpieczeństwa.
Czyj zysk, tego ryzyko
Jeśli produkt niebezpieczny spowodował szkodę, domniemywa się, że został on wytworzony i wprowadzony do obrotu w zakresie działalności gospodarczej producenta. Warto zauważyć, że odpowiedzialność powstaje, jeśli szkoda zostanie wyrządzona przez produkt niebezpieczny „komukolwiek”. Nie musi więc to być wyłącznie osoba, która dany produkt kupiła, ale także osoby, w których posiadaniu produkt znalazł się później, a nawet takie, które nie miały z nim nic wspólnego (np. gość nabywcy).
Odpowiedzialność producenta za szkodę na mieniu istnieje tylko wówczas, gdy rzecz, która została zniszczona lub uszkodzona przez produkt niebezpieczny, należy do rzeczy przeznaczanych do osobistego użytku i w taki sposób korzystał z niej poszkodowany (np. łóżko zniszczone przez lampkę nocną, która się zapaliła). Nie obejmuje ona jednak uszkodzenia samego produktu ani korzyści, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć w związku z jego używaniem (np. jeśli niebezpieczna okazała się maszyna produkcyjna).
Kiedy producent nie odpowiada
Odpowiedzialność producenta za szkodę zostaje wyłączona wówczas, jeśli nie wprowadzał on produktu do obrotu (np. zrobił to złodziej), a także gdy takie wprowadzenie nastąpiło poza zakresem jego działalności gospodarczej. Nie odpowiada on również wówczas, gdy niebezpieczne właściwości produktu ujawniły się dopiero po wprowadzeniu go do obrotu, chyba że wynikały z przyczyny tkwiącej poprzednio w produkcie (np. wadliwego materiału).
Warto wiedzieć
Jak producent odpowiada osoba, która podaje się za producenta, umieszczając na produkcie swoją nazwę, znak towarowy lub inne oznaczenie odróżniające.
Przedsiębiorca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli niebezpiecznych właściwości produktu nie można było przewidzieć uwzględniając stan nauki i techniki w chwili wprowadzania produktu do obrotu (tzw. ryzyko rozwojowe) albo gdy wynikały one z zastosowana przepisów prawa (np. rozporządzenie normuje cechy jakościowe produktu).
Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia. W każdym przypadku roszczenie przedawnia się z upływem 10 lat od wprowadzenia produktu do obrotu.
Odpowiedzialność solidarna
Odpowiedzialnością za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny może zostać obarczony nie tylko producent. Tak samo odpowiada bowiem wytwórca materiału, surowca albo części składowych produktu, z wyjątkiem sytuacji, gdy przyczyną szkody była wadliwa konstrukcja produktu lub wskazówki producenta.
Odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nie można wyłączyć ani ograniczyć. Przepisy o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nie wyłączają odpowiedzialności za szkody na zasadach ogólnych – za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady i gwarancji jakości.
Taka sama odpowiedzialność dotyczy importera, wprowadzającego produkt zagraniczny do obrotu w Polsce.
W przypadku gdy nie wiadomo, kto jest producentem, osobą podającą się za producenta lub importerem, odpowiedzialność za szkodę poniesie ten, kto zbył produkt niebezpieczny w zakresie swojej działalności gospodarczej (np. sprzedawca, hurtownik). Zbywca może jednak uwolnić się od odpowiedzialności, jeśli w ciągu miesiąca od daty zawiadomienia o szkodzie wskaże osobę i adres producenta, osoby podającej się za producenta lub importera. Jeśli osoba trzecia odpowiada za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, ponosi ona odpowiedzialność solidarną z wymienionymi osobami.
Źródło:Gazeta prawna 11.02.2004
Podstawa prawna
• Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. nr 229, poz. 2275).
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. nr 166, poz. 1360).
• Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 4, poz. 25 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów i odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. nr 22, poz. 271 z późn. zm.).
|
| |
|
OKRESOWY Dla SŁUŻBY BHP, SZKOLENIE SIP
|
|
|
|
|
|
POZWOLENIA ZINTEGROWANE-HANDEL CO2
|
|
|
|
|
| |
Komentarze