Inspektor pracy wyjaśnia
Pod ochroną prawaMłodociany, czyli osoba, która nie ukończyła 18. roku życia, nie decyduje sam o swoim zatrudnieniu. Musi uzyskać zgodę na podjęcie pracy reprezentującego go ustawowego przedstawiciela, a więc najczęściej rodzica lub innego opiekuna - mówi Maciej Piotrowski z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Krakowie.
Młodociani mogą być zatrudniani w celu przygotowania ich do zawodu, który będą w przyszłości wykonywać i nie jest to praca zarobkowa. Istnieje jednak duża grupa młodych ludzi, pragnących zdobyć własne pieniądze i zyskać nowe życiowe doświadczenie. Ustawodawcy zadbali o to, by wykonywane przez nich zajęcia nie szkodziły ich młodym, rozwijającym się organizmom i nie kolidowały z podstawowym celem ucznia, jakim jest nauka.
Bez zagrożenia
Osoby, które ukończyły 16. rok życia, mogą być zatrudniane na umowę o pracę przy pracach lekkich, nie powodujących zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego. Wykaz takich prac określa bezpośrednio pracodawca, a następnie zatwierdza lekarz medycyny pracy i właściwy dla siedziby firmy Inspektorat Pracy (w przypadku Małopolski - Okręgowy Inspektorat Pracy w Krakowie, pl. Szczepański 5). Jeśli inspektorzy stwierdzą, że nie mają zastrzeżeń do przedłożonej im listy zajęć dla młodocianych, wykaz jest odsyłany do pracodawcy, gdzie zostaje wprowadzony do regulaminu pracy. W przypadku małej firmy, zatrudniającej mniej niż 20 osób, wystarczy dokument zatwierdzony przez lekarza.
Po szkole
Jeżeli 16-letnia osoba chciałaby pracować w tych dniach, kiedy chodzi też do szkoły, może na to przeznaczyć w ciągu tygodnia tylko 12 godzin. Podczas ferii letnich i zimowych maksymalny wymiar tygodniowego czasu pracy powinien wynieść 35 godzin, czyli 7 godzin dziennie. Jest to czas pracy sumaryczny, niezależny od tego, w ilu firmach młodociany chciałby się zatrudnić.
Za zgodą rodziców
Młodociani, którzy nie ukończyli jeszcze 16. roku życia, mają również szansę na zarabianie własnych pieniędzy, ale pod warunkiem, że będą pracować w firmie prowadzącej działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową (teatr, agencja reklamowa). Ta grupa młodocianych musi również mieć zgodę na pracę. Z wnioskiem o zgodę na zatrudnienie takiej osoby trzeba się zwrócić do Inspekcji Pracy. Należy do niego dołączyć: zgodę rodziców lub opiekunów na to, by dziecko wykonywało określoną pracę w ustalonym wymiarze czasu; opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, mówiącą o braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko zajęć zarobkowych; orzeczenie lekarza, które również żadnych przeciwwskazań nie wnosi; jeśli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu - informację od dyrektora szkoły, że praca nie będzie kolidowała z nauką. Zezwolenie na pracę młodocianego, który nie ukończył jeszcze 16. roku życia, wydawane przez Inspekcję Pracy, musi zawierać m.in. rodzaj pracy, jaką ma on wykonywać i czas jej trwania. Oznacza to, że nie otrzymuje się go na zawsze, lecz np. na okres wakacji. Może też zostać cofnięte, gdyby z takim wnioskiem zwrócił się opiekun dziecka albo w przypadku, gdy inspektor pracy stwierdzi, iż faktyczne warunki zatrudnienia nie odpowiadają ustalonym w zezwoleniu. Przerwa w pracy młodocianego musi wynosić w ciągu doby 14 godzin, a w tygodniu co najmniej 48 godzin (nieprzerwanie).
Tylko na umowę
Zatrudnienie młodocianego na umowę o pracę jest traktowane jak jego pierwsza praca (umowa wliczana będzie do stażu pracowniczego).
Młodzi ludzie często zatrudniani są do prac sezonowych, np. przy zbiorze owoców, w firmach reklamowych - przy roznoszeniu ulotek. Państwowa Inspekcja Pracy przestrzega jednak przed ułatwianiem młodzieży zarobkowania "na czarno". Nie ma ona jeszcze doświadczenia zawodowego i jest bardziej narażona np. na zranienia lub wypadki. Jeśli młody człowiek podejmie pracę bez umowy i ulegnie wypadkowi, wówczas pracodawca, który go zatrudnił, musi się liczyć z poważnymi konsekwencjami, nie tylko finansowymi, ale też karnymi, łącznie z pozbawieniem wolności.
Ostrożnie!
Młodzi ludzie, nawet wysportowani, silni, dobrze rozwinięci fizycznie, nie mogą wykonywać pracy w takim zakresie, jak dorośli. Lista zabronionych czynności jest długa. Znajdują się na niej m.in. prace typowo jednorodne, polegające wyłącznie na podnoszeniu, przewożeniu, przenoszeniu przedmiotów i monotonne.
Osób niepełnoletnich nie można zatrudnić przy wyładunku, przetaczaniu bali, kloców, beczek i podobnych wielkogabarytowych, ciężkich przedmiotów oraz przy przewożeniu ciężarów, np. wózkami. Nie wolno też dopuścić młodocianych do ręcznej obsługi dźwigni, kół sterowniczych.
Obostrzenia dotyczą też drobnych prac transportowych, np. przenoszenie ciężarów po pochylni lub schodach, gdy ich wysokość przekracza 5 m, a kąt nachylenia 30 proc. Młodociany, który nie ukończył jeszcze 16. roku życia, może okazyjnie przenosić ciężary, których waga nie przekracza 5 kg (dziewczęta) lub 8 kg (chłopcy), 16-latek odpowiednio 10 i 15 kg. Gdyby ta czynność powtarzała się wielokrotnie, to do 16. roku życia wolno przenosić ciężary o wadze 3 i 5 kg, a powyżej 16 - 5 i 8 kg.
Młodocianym zabrania się też pracy w pozycjach wymuszonych i niewygodnych, np. pochylonej, w przysiadzie, w pozycji leżącej, z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to konieczne dla zdobycia doświadczenia zawodowego (nauka zawodu).
Nie wolno młodocianym pracować: w mikroklimatach nietypowych, zimnych (poniżej 14 st. C i przy wilgotności wyższej niż 65 proc.) i gorących (powyżej 36 st. C i 65 proc. wilgotności powietrza); w hałasie i przy drganiach. Ograniczona jest również praca przy nieodpowiednim oświetleniu, np. przy obróbce filmów fotograficznych, przy materiałach światłoczułych, w polach elektromagnetycznych, jonizujących, laserowych, pod ziemią poniżej gruntu i na wysokości przekraczającej 3 m.
Spis prac, jakie mogą wykonywać młodociani zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z 1 grudnia 1990 r. (DzU nr 85 poz. 500 z 1990 r.); było ono trzykrotnie nowelizowane - DzU nr 1, poz. 1 z 1992 r., DzU nr 105, poz. 658 z 1992 r. i DzU nr 127 poz. 1091 z 2002 r.
Źródło:Dziennik Polski
|
Komentarze