• Rodziny ofiar otrzymują przewidzianą w kodeksie pracy odprawę pośmiertną • Bliscy zmarłych wskutek wypadku przy pracy dostają jednorazowe odszkodowania • Rząd przyznał dzieciom ofiar katastrofy renty i inne świadczenia specjalne
Prawo pracy i system ubezpieczeń społecznych przewidują rozwiązania, które mają złagodzić skutki śmierci pracownika, niezależnie od tego, czy zgon miał związek z wykonywaną pracą. Ustawodawca uznał, że każda śmierć stawia rodzinę w trudnym położeniu i potrzebne jest jej wsparcie finansowe.
Zgodnie z art. 93 par. 1 kodeksu pracy w razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku, rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna. Jej wysokość zależy od tzw. zakładowego stażu pracy, czyli od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Przy ustalaniu stażu należy brać pod uwagę wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy bez względu na przerwy między nimi.
Jej wysokość to jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat. W przypadku gdy pracownik przepracował więcej niż 10 lat, wówczas jego rodzinie należy się trzymiesięczne wynagrodzenie. Sześciomiesięczne wynagrodzenie otrzyma rodzina zmarłego pracownika, jeżeli był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 15 lat.
Prawo do odprawy mają małżonek pracownika i inni członkowie rodziny spełniający warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Należną odprawę dzieli się między wszystkich uprawnionych członków rodziny.
Jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela jest nie niższe niż odprawa wyliczona na podstawie przepisów kodeksu pracy wówczas odprawa pośmiertna nie przysługuje.
Oprócz odprawy pośmiertnej przewidzianej w kodeksie pracy członkowie rodziny pracownika, który zginął w wypadku przy pracy przysługuje także jednorazowe odszkodowanie. Odszkodowanie to jest wypłacane rodzinom na podstawie art. 13 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Dodatkowe świadczenia dla rodzin górników, którzy zginęli w wypadku przy pracy, przysługują z układów zbiorowych obowiązujących w kopalniach. W Kompanii Węglowej w skład której wchodzi kilkanaście kopalni i zakładów, obowiązuje wiele układów zakładowych. Trwają pracenad jednolitym dla całej spółki układem zbiorowym. Na razie jednak w kluczowych sprawach zawierane są porozumienia, które regulują w jednakowy sposób część spraw dotyczących m.in. świadczeń przysługujących pracownikom.
Jedno z porozumień dotyczy między innymi zasad i warunków wypłacania odprawy pośmiertnej. Zgodnie z porozumieniem z 20 grudnia 2004 r. członkom rodzin pracownika zmarłego wskutek wypadku przy pracy czy choroby zawodowej przysługuje odprawa pośmiertna w wysokości 15-krotności miesięcznego wynagrodzenia, niezależnie od odprawy pośmiertnej wynikającej z przepisów kodeksu pracy i odszkodowania wynikającego z ustawy wypadkowej.
Przepisy tego porozumienia mają zastosowanie tylko do rodzin pracowników kopalni, którzy zginęli w wyniku wybuchu metanu. Pracownicy spółek zewnętrznych nie są nim objęci.
Górnicze związki zawodowe walczyły o to, by pracujący na terenie kopalni, ale zatrudnieni przez zewnętrzne firmy, objęci byli takimi samymi uprawnieniami i świadczeniami, jakie mają etatowi pracownicy kopalni. Tego postulatu nie udało się im przeforsować i dziś osoby pracujące pod ziemią jako pracownicy firm kooperujących nie mają automatycznie prawa do świadczeń górniczych, chyba że w zatrudniającej ich firmie obowiązuje zakładowy układ zbiorowy, który przewiduje świadczenia na wypadek śmierci w pracy.
Nie wiadomo zatem, jak traktować deklarację premiera Jarosława Kaczyńskiego, który powiedział, że rodziny 15 pracowników, którzy nie byli zatrudnieni przez kopalnię, będą traktowane jak rodziny górnicze. Jeżeli tak, to powinny otrzymać wszystkie świadczenia, jakie wynikają z obowiązującego wewnątrzzakładowego prawa pracy.
Na mocy decyzji prezesa Rady Ministrów bliscy ofiar tragedii otrzymają pomoc finansową w wysokości 30 tysięcy złotych z rezerwy budżetowej. Dzieci górników, którzy nie posiadali przywilejów górniczych, dostaną renty specjalne. Przyznanie takich rent przewidują przepisy ustawy regulującej sposób wypłaty emerytur i rent z ZUS. O wysokości renty i okresie jej wypłaty decyduje premier. Z praktyki wynika, że kwota takiego nadzwyczajnego świadczenia ustalana jest od 500 do 1800 zł miesięcznie. Przy podejmowaniu decyzji o przyznaniu renty socjalnej brana jest pod uwagę sytuacja świadczeniobiorcy.
Minister pracy i polityki społecznej Anna Kalata postanowiła, że rodziny poszkodowanych otrzymają zasiłek celowy 10 tys. zł. Ponadto do rodzin osób, które zginęły w katastrofie, trafi dodatkowy zasiłek w kwocie 5 tys. zł – niezależny od świadczeń z ZUS – przeznaczony na koszty pogrzebu. Oprócz tego przewidziano na każdą osobę w rodzinie zasiłek w wysokości 1 tys. zł – na pokrycie bieżących potrzeb rodziny, w tym kosztów leczenia i rehabilitacji poszkodowanych. Pomoc ta obejmie wszystkich poszkodowanych, niezależnie od tego, czy byli zatrudnieni w kopalni Halemba czy w firmach zewnętrznych.
W razie śmierci osoby, która miała ustalone prawo do emerytury, renty lub zasiłku przedemerytalnego, albo spełnia warunki, by uzyskać jedno z tych świadczeń, członkom rodziny przysługuje renta rodzinna. Zmarłego pracownika traktuje się jak osobę, wobec której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy. Rentę wypłaca ZUS.
Źródło - Gazeta Prawna
Komentarze