Wypadki przy pracy - nowe przepisy obowiązują od 1.01.2003 [1]

Autor : kodeks Dodano: 02-01-2003 - 06:12
NOWE PRZEPISY [2]
Wypadki przy pracy - nowe przepisy




W dniu 27 września Sejm uchwalił dwie ustawy - jedną o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz drugą o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.
Obydwie ustawy trafiły do Senatu. Po wprowadzeniu poprawek Senat, 3 października 2002 r., podjął dwie uchwały - jedną w sprawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz drugą w sprawie ustawy o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.

Uregulowania ustawowe mają charakter kompleksowy i porządkujący dotychczasowy stan prawny. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych jest aktem prawnym niezbędnym do uregulowania zasad przyznawania i wypłaty świadczeń z tego tytułu w świetle wprowadzonej od 1 stycznia 1999 r. reformy ubezpieczeń społecznych. Wprowadzone już w życie rozwiązania systemowe w ramach reformy ubezpieczeń społecznych, takie jak wyodrębnienie funduszu wypadkowego w ramach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zróżnicowanie stopy procentowej składki płaconej przez pracodawców na ubezpieczenie wypadkowe, wymagały zmian legislacyjnych w obszarze ryzyka wypadkowego.
Istniejący stan prawny należy uznać za niewystarczający, gdyż mimo że od uchwalenia ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych minęły 4 lata, ubezpieczenie wypadkowe nadal jest uregulowane ustawą z 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), co stwarza wiele luk prawnych i niekonsekwencji, w tym kilka o charakterze konstytucyjnym.
Poza precyzyjnym określeniem zakresu i sposobu udzielania świadczeń osobom ubezpieczonym w razie zaistnienia wypadku przy pracy lub powstania choroby zawodowej celem ustawy jest stworzenie mechanizmów stymulujących działania pracodawców zmierzające do podnoszenia poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach pracy. Podstawowym narzędziem umożliwiającym takie stymulowanie ma być zróżnicowana składka na ubezpieczenie wypadkowe.

Regulacje ustawy wypadkowej z 1975 r.

Zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym do 31 grudnia 1998 r. ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych było integralną częścią ubezpieczenia społecznego. Przepisy dotyczące świadczeń z tytułu tych zdarzeń były rozproszone. Odrębne ustawy określały świadczenia dla pracowników, osób zatrudnionych na podstawie umowy agencyjnej i umowy zlecenia, osób prowadzących działalność gospodarczą, twórców i artystów, posłów i senatorów, duchownych, bezrobotnych odbywających staż lub szkolenie, a także skazanych wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania.

Świadczenia przysługujące pracownikom, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (oraz dla członków rodziny zmarłego pracownika wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej), są określone w ustawie o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Ustawa ta gwarantuje następujące świadczenia:

jednorazowe odszkodowanie - dla poszkodowanego pracownika lub członków rodziny zmarłego pracownika, a także w razie śmierci rencisty,

świadczenie wyrównawcze - dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,

rentę inwalidzką (tzw. rentę wypadkową) - obecnie rentę z tytułu niezdolności do pracy z powodu wypadku lub choroby zawodowej - dla pracownika, który stał się niezdolny do pracy,

rentę szkoleniową - dla pracownika, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie,

rentę rodzinną - dla członka rodziny zmarłego pracownika lub rencisty,

odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy - dla pracownika lub członków jego rodziny,

nieodpłatne świadczenia lecznicze, położnicze i rehabilitacyjne, zaopatrzenie w leki bezpłatne, za opłatą ryczałtową lub za częściową odpłatnością w zakresie i na zasadach określonych w odrębnej ustawie, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz prawo do przysposobienia zawodowego i innych świadczeń w naturze - dla pracownika lub rencisty oraz dla członków rodzin tych osób.


Świadczeniobiorcy mają również prawo do zasiłku chorobowego i dodatku dla sieroty zupełnej.

Wyżej wymienione świadczenia przysługują od pracodawcy (np. świadczenie wyrównawcze, odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone) lub od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (jednorazowe odszkodowanie, renta inwalidzka, renta szkoleniowa, renta rodzinna).

Do niedawna ustawa różnicowała podmioty zobowiązane do wypłaty jednorazowego odszkodowania w zależności od formy własności. Pracownikom uspołecznionych /innymi słowy państwowych/ zakładów pracy i członkom ich rodzin jednorazowe odszkodowanie wypłacały zakłady pracy, a pracownikom nieuspołecznionych zakładów pracy - ZUS.
Takie rozwiązanie było powszechnie krytykowane jako nieuzasadniona nierówność podmiotów wobec prawa będąca w sprzeczności z zasadami Konstytucji RP. Sprzeczność tej regulacji z przepisami Konstytucji RP potwierdził także Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 24 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 713), co doprowadziło do uchylenia powyższej regulacji art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy wypadkowej. Wysokość kwot jednorazowego odszkodowania jest waloryzowana co kwartał i ogłaszana w obwieszczeniach Ministra Pracy i Polityki Społecznej.

WAŻNE!

Przepisy ustawy nie ograniczają prawa poszkodowanego pracownika do występowania z dodatkowymi roszczeniami wobec pracodawcy na podstawie przepisów prawa cywilnego.

Ustawa wypadkowa ustala także uprawnienia do świadczeń z tytułu wypadków w drodze do pracy i z pracy, przyznając z tego tytułu - po spełnieniu określonych warunków - prawo do jednorazowego odszkodowania i renty z tytułu niezdolności do pracy. Świadczenia z tytułu wypadków w drodze do i z pracy przysługują od ZUS.

Ustalanie wysokości rent wypadkowych jest korzystniejsze w stosunku do innych rent.

Wysokość rent ustala się zgodnie z zasadami przewidzianymi w przypadku rent z tytułu niezdolności do pracy w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), z tym że renta nie może być niższa niż:

80% podstawy jej wymiaru - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
60% podstawy jej wymiaru - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy.

Renta szkoleniowa wynosi 100% podstawy jej wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowana jest skutkami wypadku lub choroby zawodowej.

Świadczenia te nie mogą być niższe od 120% kwoty najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z przepisami o emeryturach i rentach z FUS.

Osobie uprawnionej do renty wypadkowej oraz emerytury na podstawie innych przepisów wypłaca się w zależności od jej wyboru:

przysługującą rentę powiększoną o połowę emerytury albo
emeryturę powiększoną o połowę renty.

Renta z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową nie ulega zawieszeniu ani zmniejszeniu w razie osiągania przychodów, o których mowa w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. Osiąganie takiego przychodu, bez względu na jego wysokość, nie pozwala natomiast na pobieranie renty szkoleniowej.

Wysokość renty rodzinnej ustala się zgodnie z zasadami przewidzianymi w przypadku rent rodzinnych w przepisach o emeryturach i rentach z FUS, z tym że renta rodzinna nie może być niższa niż 120% kwoty najniższej renty rodzinnej ustalonej i podwyższonej zgodnie z przepisami o emeryturach i rentach z FUS.

Świadczenia te przysługują niezależnie od okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Przy ustalaniu podstawy wymiaru renty nie stosuje się ograniczenia wskaźnika wysokości podstawy.

Świadczenia dla innych ubezpieczonych, tj. osób zatrudnionych na podstawie umowy agencyjnej lub zlecenia, osób prowadzących działalność gospodarczą, twórców i artystów, posłów i senatorów, duchownych, bezrobotnych odbywających staż lub szkolenie, skazanych wykonujących odpłatnie pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, którzy ulegli wypadkowi przy pracy lub działalności, są uregulowane w zróżnicowany sposób w ustawach o ubezpieczeniu poszczególnych grup osób.

Nowe przepisy

Zgodnie z ustawą z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) ubezpieczenia społeczne obejmują m.in. ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a w ramach FUS wyodrębniony został fundusz wypadkowy, z którego będą finansowane świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Zgodnie z tą ustawą stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe ma być zróżnicowana w zależności od poziomu zagrożeń zawodowych oraz ich skutków i ma wynosić od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru składek.

Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują ubezpieczonym lub członkom rodziny ubezpieczonego, zmarłego wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, następujące świadczenia:

zasiłek chorobowy,

świadczenie rehabilitacyjne,

zasiłek wyrównawczy,

pokrycie kosztów leczenia w zakresie stomatologii, szczepień ochronnych i zaopatrzenia ortopedycznego w zakresie określonym ustawą,

jednorazowe odszkodowanie,

renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa,

renta rodzinna,

dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej,

dodatek pielęgnacyjny.

Wszystkie te świadczenia będą przysługiwały z funduszu wypadkowego i będą wypłacane przez ZUS. Tym samym ubezpieczenie wypadkowe przejmuje finansowanie odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy wypłacanych przez zakłady pracy sektora publicznego i finansowanych z ich środków, co jest zgodne z istotą ubezpieczeń wypadkowych polegających na tym, że pracodawca ubezpiecza się od ryzyka konsekwencji finansowych spowodowanych wypadkiem przy pracy.

Wypadki przy pracy - nowa definicja

Zasadniczą zmianą w stosunku do dotychczasowych unormowań jesp nowa definicja wypadku przy pracy.

WAŻNE!

Nowością jest określenie, że zdarzeniem uważanym za wypadek przy pracy jest tylko takie zdarzenie, które powoduje uraz lub śmierć - eliminuje to tzw. wypadki bezurazowe, które z punktu widzenia ubezpieczenia społecznego nie mają znaczenia, gdyż nie wywołują żadnych negatywnych skutków w stanie zdrowia osoby ubezpieczonej, a tym samym nie dają jej prawa do świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego. Wyswietl [3]


Artykuł 3 nowej ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy zawiera definicję śmiertelnego wypadku przy pracy.
Przyjęte w nim 6-miesięczne kryterium nie ogranicza prawa do świadczeń z tytułu takiego wypadku dla rodziny osoby zmarłej. Nie ma to znaczenia z punktu widzenia przysługujących świadczeń. Przyjęcie takiego kryterium służy wyłącznie do celów statystycznych.

Zasiłki

Zasiłek chorobowy będzie przysługiwał, tak jak dotychczas, w wysokości 100% podstawy wymiaru, lecz od pierwszego dnia niezdolności do pracy, a nie od 36 dnia (35 dni pracodawca płacił wynagrodzenie). Świadczenie rehabilitacyjne będzie przysługiwało również w wysokości 100% podstawy wymiaru. Podstawę wymiaru zasiłku i świadczenia rehabilitacyjnego stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe.

Prawo do zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia wypadkowego ustalają i świadczenia te wypłacają:

płatnicy składek, jeżeli są zobowiązani do ustalania prawa i wypłaty zasiłków w razie choroby i macierzyństwa,

ZUS - w pozostałych przypadkach.

Zasiłek wyrównawczy będzie przysługiwał, tak jak dotychczas, ubezpieczonemu będącemu pracownikiem ze zmniejszoną sprawnością do pracy, wykonującemu pracę w zakładowym lub międzyzakładowym ośrodku rehabilitacji zawodowej lub u pracodawcy na wyodrębnionym stanowisku pracy dostosowanym do potrzeb adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy, jeżeli jego miesięczne wynagrodzenie osiągane podczas rehabilitacji będzie niższe od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Odszkodowanie

Wysokość jednorazowego odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu określono na 20% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku poprzednim, zmieniające się od II kwartału każdego roku, za każdy procent uszczerbku, z zastrzeżeniem, że poziom ten będzie osiągany stopniowo, począwszy od 16% w okresie od 1 kwietnia 2003 r. do 31 marca 2004 r.
W okresie od 1 kwietnia 2004 r. do 31 marca 2005 r. osiągnie poziom 17% przeciętnego wynagrodzenia, w okresie od 1 kwietnia 2005 r. do 31 marca 2006 r. będzie wynosiło 18% przeciętnego wynagrodzenia, a w okresie od 1 kwietnia 2006 r. do 31 marca 2007 r. - wysokość za każdy procent uszczerbku będzie wynosiła 19% przeciętnego wynagrodzenia. Kwota tego odszkodowania będzie zmieniała się raz w roku. Będą to więc kwoty niższe niż obecnie obowiąZujące. Takie same zasady obliczania wysokości jednorazowych odszkodowań będą obowiązywały w przypadku zwiększenia jednorazowego odszkodowania.
Jednorazowe odszkodowanie ulega zwiększeniu o kwotę 3,5-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Odszkodowanie to przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego.

Jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest tylko jeden członek rodziny zmarłego, jednorazowe odszkodowanie będzie przysługiwało w wysokości:

18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionym jest małżonek lub dziecko,
9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionym jest inny członek rodziny.
Jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie:

małżonek i jedno lub więcej dzieci, odszkodowanie to przysługuje w wysokości 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie na każde dziecko,

dwoje lub więcej dzieci, odszkodowanie to przysługuje w wysokości 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie na drugie i każde następne dziecko.

Jeżeli oprócz małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny, każdemu z nich przysługuje odszkodowanie w wysokości 3,5-krotnego przeciętnego wynagrodzenia niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom.

Inne roszczenia

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego będą stanowiły zaspokojenie wszelkich roszczeń z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w stosunku do ZUS. Pozostawiono natomiast możliwość dochodzenia przez ubezpieczonego roszczeń uzupełniających, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, od płatnika składek.

Świadczeniem z ubezpieczenia wypadkowego będzie refundacja kosztów leczenia skutków wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, związanych ze świadczeniami stomatologicznymi i szczepieniami ochronnymi, na które ubezpieczony został skierowany przez lekarza orzecznika na wniosek lekarza prowadzącego, a nie finansowanymi w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Fundusz wypadkowy pokryje także koszty przedmiotów ortopedycznych, których użytkowanie wynika ze skutków wypadku, w wysokości udziału własnego ubezpieczonego, określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Nowym rozwiązaniem, usprawniającym proces przyznawania świadczeń, jest również możliwość odesłania przez ZUS pracodawcy protokołu powypadkowego zawierającego braki formalne w celu uzupełniania.

Prewencja wypadkowa

W ustawie założono, że część funduszu wypadowego będzie przeznaczona na prewencję wypadkową, tzn. prowadzenie działań mających na celu zapobieganie powstawaniu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Środki te będą przeznaczane na finansowanie takich działań, jak:

analizy przyczyn i skutków wypadków przy pracy, a przede wszystkim wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych oraz chorób zawodowych,

upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz sposobach przeciwdziałania tym zagrożeniom,

prowadzenie prac naukowo-badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie przyczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe.

Takie działania powinny w przyszłości prowadzić do zmniejszenia liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a co za tym idzie, zmniejszenia wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe. Działania związane z prewencją przede wszystkim będą skierowane do małych i średnich przedsiębiorstw.

Działania te poza zróżnicowaną składką będą ważnym elementem motywującym pracodawców do wypełnienia obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Renta a emerytura

W nowym modelu ubezpieczenia wypadkowego przewiduje się, że nadal będzie możliwe - przez przyszłych świadczeniobiorców - pobieranie renty wypadkowej w zbiegu z emeryturą (łącznie jedno świadczenie w całości i drugie w połowie jego wysokości). Jednak osoba pobierająca te dwa świadczenia nie będzie mogła już uzyskiwać dodatkowych dochodów ze źródeł podlegających oskładkowaniu na ubezpieczenia społeczne. Uzyskiwanie takich dochodów spowoduje konieczność ograniczenia się do jednego z dwóch ww. świadczeń. Jest to zmiana w stosunku do dotychczasowych unormowań w prawie ubezpieczeniowym. Ponadto przewiduje się, że świadczenia rentowe będą ulegały zmniejszeniu bądź zawieszeniu w razie osiągania przychodu na podobnych zasadach jak pozostałe świadczenia rentowe.

Utrzymana zostanie preferencyjna wysokość najniższych rent z ubezpieczenia wypadkowego (z tytułu niezdolności do pracy, szkoleniowej i rodzinnej) w stosunku do rent z ubezpieczenia rentowego. Najniższe renty wypadkowe nie będą mogły być niższe niż 120% kwot najniższych rent z ubezpieczenia rentowego.

Zgodnie z nową ustawą podstawę ustalania składki na ubezpieczenie wypadkowe stanowi kategoria ryzyka obliczania na podstawie 4 wskaźników częstości, dotyczących:

wypadków przy pracy ogółem,

wypadków śmiertelnych i ciężkich,

osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi i uciążliwymi dla zdrowia,

chorób zawodowych (wskaźnik ustalony tylko dla rodzaju działalności).

Kategorie ryzyka będą ustalane 2-stopniowo, tj. na poziomie działalności - nie rzadziej niż raz na 3 lata oraz na poziomie płatników składek - corocznie.

Stopa procentowa składki obowiązująca płatnika będzie mogła być podwyższona lub obniżona w stosunku do składki ustalonej dla grupy działalności, do której został zaliczony płatnik składek, na podstawie kategorii ryzyka ustalonej dla tego płatnika.

Wprowadzenie zróżnicowania składki będzie miało wpływ na poprawę warunków pracy dzięki wprowadzeniu bodźców ekonomicznych i obniżkę kosztów ubezpieczenia wypadkowego.

Ustawa przewiduje, że docelowo podstawę ustalenia kategorii ryzyka oraz stopy procentowej składki dla wszystkich płatników będą stanowiły dane przekazane przez płatników składek do oddziałów ZUS w terminie do 31 stycznia każdego roku. Są również przewidziane sankcje za nieterminowe dostarczanie danych lub składanie nieprawdziwych danych potrzebnych do wyliczenia wysokości składki. Zróżnicowanym wymiarem składek zostaną objęci płatnicy zatrudniający co najmniej 10 osób - początkowo zależnie od grupy działalności, a od 1 kwietnia 2006 r. wymiar składki będzie różnicowany także dla poszczególnych płatników.

Świadczenia wypłacane przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Roszczenia z tytułu jednorazowego odszkodowania dla pracowników ze zlikwidowanych - przed końcem 2002 r. - zakładów pracy zostaną zaspokojone ze środków FGŚP.

Ubezpieczeni będący pracownikami lub członkowie rodzin pracowników, których roszczenie o jednorazowe odszkodowanie nie zostało zaspokojone przez syndyka, likwidatora lub niewypłacalnego pracodawcę, mogą w terminie do 30 czerwca 2003 r. wystąpić z pisemnym wnioskiem do kierownika Biura Terenowego FGŚP o wypłatę jednorazowego odszkodowania. Wniosek taki powinien zawierać określenie syndyka, likwidatora lub niewypłacalnego pracodawcy.

WAŻNE!

Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające prawo do jednorazowego odszkodowania i dokumenty potwierdzające przeprowadzenie bezskutecznego postępowania zmierzającego do wyegzekwowania należności albo Dokumenty potwierdzające niezaspokojenie roszczenia w postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym prowadzonym wobec niewypłacalnego pracodawcy.

Osoby nie posiadające orzeczenia o uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową albo orzeczenia stwierdzającego związek śmierci z tym wypadkiem lub chorobą składają do zakładu wniosek o jego ustalenie do 30 czerwca 2003 r. Orzeczenie uzyskane w tym trybie jest podstawą roszczeń, o których mowa wyżej.

Ustalenie składki

Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe będzie ustalana na dany rok składkowy. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.
Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala ZUS jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek, i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek.
Liczbę ubezpieczonych ustala się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w zakładzie co najmniej przez 1 dzień. Jeżeli płatnik składek zgłaszany jest w ZUS w okresie od 1 stycznia danego roku do 31 marca następnego roku, to liczbę ubezpieczonych ustala się na podstawie liczby ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w ZUS.

Wysokość wskaźnika korygującego wynosi (w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla płatnika składek):

w okresie od 1 kwietnia 2006 r. do 31 marca 2009 r. - od 0,8 do 1,2,
od 1 kwietnia 2009 r. - od 0,5 do 1,5.
Kategorie ryzyka dla płatnika składek ustala się w zależności od ryzyka określonego wskaźnikami częstości:

poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich,
zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

Kategorie ryzyka dla płatnika składek ustala się na podstawie ww. danych, przekazanych przez płatnika składek za 3 kolejne, ostatnie lata kalendarzowe. Dane te należy przekazać do 31 stycznia danego roku za poprzedni rok kalendarzowy.

O wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym ZUS zawiadamia płatnika składek, nie później niż do 20 kwietnia danego roku. Jeżeli płatnik składek do 31 kwietnia danego roku nie otrzyma zawiadomienia, powinien zwrócić się do jednostki organizacyjnej zakładu właściwej ze względu na swoją siedzibę o podanie wysokości stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe. Jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, ZUS ustala, w formie decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę. Jeżeli inspektor kontroli stwierdzi nieprawidłowe dane, informuje o tym niezwłocznie jednostkę organizacyjną ZUS właściwą ze względu na siedzibę płatnika składek, podając jednocześnie prawidłowe dane.

WAŻNE!

Pierwszy rok składkowy obejmuje składki na ubezpieczenie wypadkowe należne za okres od 1 stycznia 2003 r. do 31 marca 2004 r. Stopę procentową składek na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego co najmniej 10 ubezpieczonych, należnych za okres od 1 stycznia 2003 r. do 31 marca 2006 r., ustala się w wysokości stopy procentowej określonej dla danej grupy działalności, do której płatnik należy.


Wypadki i choroby powstałe w szczególnych okolicznościach

27 września została uchwalona również ustawa o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.

Ustawa ta określa:

wypadki powstałe w szczególnych okolicznościach, uzasadniające przyznanie świadczeń,
świadczenie z tytułu wypadków i chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach,
zasady przyznawania świadczeń, ustalania ich wysokości oraz zasady wypłaty świadczeń,
zasady finansowania świadczeń.
Za wypadek uzasadniający przyznanie świadczeń uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło:

przy ratowaniu innych osób od grożącego ich życiu niebezpieczeństwa,

przy chronieniu własności publicznej przed grożącą jej szkodą,

przy udzielaniu przedstawicielowi organu państwowego lub organu samorządu terytorialnego pomocy przy spełnianiu czynności urzędowych,

przy ściganiu lub ujęciu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub przy chronieniu innych osób przed napaścią,

przy wykonywaniu funkcji radnego lub członka komisji rady wszystkich jednostek samorządu terytorialnego albo przy wykonywaniu przez sołtysa czynności związanych z tym stanowiskiem,
przy wykonywaniu funkcji ławnika w sądzie,
w czasie zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty, zajęć w szkole wyższej lub zajęć na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki,
przy pracy w ochotniczych hufcach pracy na innej podstawie niż umowa o pracę,
przy pracy wykonywanej w ramach terapii zajęciowej w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz publicznych zakładach opieki zdrowotnej,
przy wykonywaniu bezpośredniej ochrony przed klęskami żywiołowymi,
przy wykonywaniu funkcji członka komisji powołanej przez organ państwowy lub organ samorządu terytorialnego do przeprowadzenia wyborów lub referendum.

Za chorobę zawodową uprawniającą do świadczeń przewidzianych w ustawie uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy.

Osobom, niezdolnym do pracy wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach, przysługuje:

renta z tytułu niezdolności do pracy,
jednorazowe odszkodowanie,
świadczenia zdrowotne określone w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w zakresie niezbędnym do leczenia następstw wypadku lub choroby zawodowej, pod warunkiem że osoby te nie są objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Osobie, która poniosła koszty pogrzebu osoby poszkodowanej w wyniku wypadku lub choroby zawodowej, przysługuje zasiłek pogrzebowy. Członkom rodziny osób, które zmarły wskutek wypadków w szczególnych okolicznościach, oraz członkom rodziny osób, które zmarły wskutek choroby zawodowej, przysługuje renta rodzinna i jednorazowe odszkodowanie. Prawo do jednorazowego odszkodowania przysługuje członkom rodziny spełniającym warunki do uzyskania renty rodzinnej w dniu śmierci osoby, która uległa wypadkowi lub zachorowała na chorobę zawodową. Osobie, która stała się niezdolna do pracy całkowicie lub częściowo wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach, przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy: na stałe - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na okres wskazany w decyzji organu rentowego - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa. Osobie, która doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach, przysługuje jednorazowe o`szkodowanie z tytułu tego uszczerbku, jeżeli osoba ta wskutek wypadku stała się całkowicie niezdolna do pracy.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która poniosła koszty pogrzebu:

osoby, która zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej,
osoby pobierającej rentę na podstawie ustawy lub członka jej rodziny.
Świadczenia te nie przysługują osobie poszkodowanej, która doznała uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa.
Renta z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w szczególnych okolicznościach lub chorobą zawodową oraz renta rodzinna wynosi 120% najniższej odpowiedniej renty określonej w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.
W razie zbiegu prawa do rent określonych w ustawie wypłaca się jedną rentę - wyższą lub wybraną przez osobę uprawnioną. W razie zbiegu prawa do renty określonej w tej ustawie z prawem do emerytury lub renty przysługującej na podstawie odrębnych przepisów wypłaca się jedno świadczenie - wyższe lub wybrane przez osobę uprawnioną. Takie same zasady stosuje się do osób pobierających uposażenie w stanie spoczynku przyznane ze względu na wiek, z powodu choroby lub utraty sił albo uposażenie rodzinne.
Niezdolność do pracy oraz jej związek z wypadkiem w szczególnych okolicznościach lub chorobą zawodową, związek śmierci z takim wypadkiem lub chorobą ustala lekarz orzecznik ZUS. ZUS dokonuje oceny okoliczności i przyczyn wypadku w szczególnych okolicznościach oraz wydaje decyzję w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie.

Obydwie ustawy obowiązują 1 stycznia 2003 r.

Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się [4]
Links
  [1] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=News&file=article&sid=402
  [2] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=&topic=71
  [3] http://www.rp.pl/prawo/doc/wyp1216.html
  [4] http://www.bhpekspert.pl/user.php