Czytelnik pracuje w pewnej firmie na stanowisku spawacza. Pyta Czy na ww. stanowisku przysługuje mi dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, jeżeli tak, to w jakiej wysokości? Pracodawca twierdzi, że ww. dodatek jest wliczony w stawkę osobistego zaszeregowania. Poza tym, pyta również czy pracując jako spawacz może przejść wcześniej na emeryturę w związku z tym, że pracuje w warunkach szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia?
Dodatek za pracę w warunkach szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia jest formą ekwiwalentu za pracę w warunkach narażających pracownika na pogorszenie lub znaczną utratę stanu zdrowia. Dodatki te są przyznawane pracownikom różnych działów gospodarki w wysokości uzależnionej od stopnia szkodliwości pracy. O stopniu szkodliwości lub uciążliwości dla zdrowia decydują poszczególne przepisy branżowe. Do podstawowych obowiązków pracodawcy należy m.in. przeprowadzanie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w miejscu pracy.
Pomiary czynników szkodliwych [3]<br
Najwyższe dopuszczalne stężenia czynników szkodliwych [4]<br
Ponadto jest on zobowiązany do przeprowadzania ocen ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz poinformowania pracowników o wynikach tej oceny.O wysokości dodatków decydują w głównej mierze przepisy branżowe. Niestety, Czytelnik nie podał, w jakim sektorze gospodarki wykonuje swoją pracę. Dla przykładu można przytoczyć zasady przyznawania takich dodatków dla pracowników zatrudnionych w państwowych jednostkach sfery budżetowej, działających w zakresie budownictwa i gospodarki przestrzennej. Zasady przyznawania dodatków za pracę w warunkach szkodliwych dla tej grupy pracowników zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 lipca 1996 r. w sprawie zasad wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w państwowych jednostkach sfery budżetowej działających w zakresie budownictwa i gospodarki przestrzennej. (Dz.U. Nr 95, poz. 437 ze zm.).
Zgodnie z tymi przepisami pracownikowi za każdą godzinę pracy wykonywanej w warunkach uciążliwych, szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych przysługuje dodatek w wysokości:
• do 5% stawki godzinowej, wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla I stopnia szkodliwości i uciążliwości,
• do 10% stawki godzinowej, wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla II stopnia szkodliwości i uciążliwości,
• do 15% stawki godzinowej, wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla III stopnia szkodliwości i uciążliwości,
• do 20% stawki godzinowe, wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla IV stopnia szkodliwości dla zdrowia.
Za prace wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia uzasadniających przyznanie dodatku, zgodnie z tym rozporządzeniem, uważa się prace wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia, jeżeli w środowisku pracy przekroczone są najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia określone w odrębnych przepisach lub innych obowiązujących normach higieniczno-sanitarnych. Podstawę przyznania dodatku za pracę wykonywaną w warunkach szkodliwych dla zdrowia stanowią wyniki badań środowiskowych przeprowadzonych przez jednostkę upoważnioną do tego rodzaju badań.
W przypadku opisywanym przez Czytelnika nie można dokładnie określić miejsca jego zatrudnienia. Dlatego kwestię dotyczącą zasad przyznawania dodatków za pracę w warunkach szkodliwych prywatny pracodawca może określić sam w regulaminie wynagradzania, mając na uwadze obowiązujące w danym sektorze przepisy.
Przez stawkę osobistego zaszeregowania należy rozumieć wynagrodzenie pracownika określone kwotowo za przepracowany czas pracy. Stawka osobistego zaszeregowania może być stawką godzinową (wynagrodzenie za 1 godzinę pracy) lub miesięczną (wynagrodzenie za miesiąc). W wielu zakładach pracy istnieją taryfikatory płac, w których są określone stawki osobistego zaszeregowania.
Dodatek za pracę w warunkach szkodliwych jest świadczeniem niezależnym od wynagrodzenia i nie może być wliczony w stawkę osobistego zaszeregowania (szczególnie, gdy obowiązuje taryfikator).
Odnośnie drugiego pytania czytelnika, zagadnienia związane z przejściem na wcześniejszą emeryturę reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Przepisy powołanego rozporządzenia stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze określonych w załączniku do tego rozporządzenia. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.
Takie okresy pracy stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego w odrębnych przepisach wzoru.
Jeżeli czytelnik ma udokumentowane okresy pracy w warunkach szkodliwych i spełnia przesłanki określone w powyższym rozporządzaniu, to może ubiegać się o przejście na wcześniejszą emeryturę.
Komentarze