HACCP [1]: SYSTEM HACCP [2]

Autor : poradnik Dodano: 20-11-2003 - 05:56
HACCP [3]
Co to jest system HACCP?
HACCP to metoda zapewnienia bezpieczeństwa żywności, która opiera się
przede wszystkim na zapobieganiu zagrożeniom. Polega ona na zindentyfikowaniu
miejsc, w których mogą pojawić się niebezpieczeństwa i odpowiednim
zareagowaniu, jeśli zagrożenie wystąpi. Warto pamiętać, że HACCP to
system polegający na samokontroli. Firma sama decyduje, które momenty
w produkcji lub sprzedaży wiążą się z zagrożeniem dla żywności i które spośród
nich mogą być skutecznie wyeliminowane, następnie określa jak zamierza
obserwować/nadzorować niebezpieczne miejsca i co zrobić, kiedy zagrożenie
się pojawi.Wszystkie przyjęte ustalenia zostają opisane, a czynności
polegające na kontrolowaniu, czy wszystko jest w porządku w miejscach
związanych z zagrożeniem, są za każdym razem odnotowywane.
Wdrażanie systemu HACCP sprzyja:
 usprawnieniu działań poprzez właściwy obieg informacji i dokumentacji,
 wczesnemu wykrywaniu wszystkich nieprawidłowości i niezgodności,
 zwiększeniu efektywności działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa
i jakości żywności,
 zdyscyplinowaniu pracowników i zacieśnieniu współpracy pomiędzy
osobami na poszczególnych stanowiskach.
Skąd taka dziwna nazwa HACCP?
HACCP to skrót angielskiej nazwy “Hazard Analysis and Critical Control Point
System”. W tłumaczeniu na polski mówimy o Systemie Analizy Zagrożeń
i Krytycznych Punktów Kontroli.
W nazwie systemu występują dwa zasadnicze elementy. Z jednej strony jest
to przeprowadzenie analizy wszystkich możliwych zagrożeń wpływających
na końcowe bezpieczeństwo produktu. Przeprowadzona analiza daje podstawę
do określenia tak zwanych krytycznych punktów kontroli.
SYSTEM HACCP 3
Trochę historii...
Koncepcja systemu HACCP zrodziła się na przełomie lat 60-70-tych w Stanach Zjednoczonych
jako wynik połączonych wysiłków NASA (Państwowej Agencji d/s Aeronautyki
i Przestrzeni Kosmicznej) oraz laboratoriów wojskowych w celu wprowadzenia
tzw. programów "zero-defects" przy produkcji żywności, a więc gwarantujących
w sposób niezawodny i skuteczny jej całkowite bezpieczeństwo. W 1975 roku system
HACCP został oficjalnie zaaprobowany przez Światową Organizację Zdrowia
(WHO), zaś w 1980 roku na tym samym forum przedstawiono jego ogólne zasady
i definicje. W 1993 roku system został przyjęty przez komisję Kodeksu Żywnościowego
(Codex Alimentarius). W tym samym roku na mocy dyrektywy 93/43/EEC o higienie
żywności zobowiązano wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej do
sukcesywnego wprowadzania systemu HACCP w branży spożywczej.
Krytyczne punkty to po prostu miejsca, w których ewentualne, występujące
zagrożenia można całkowicie wyeliminować lub ograniczyć do akceptowalnego
poziomu. Określenie, a następnie nadzorowanie, czyli kontrolowanie
takich miejsc jest tym drugim, głównym elementem systemu HACCP.
Dlaczego mówi się o obowiązku wdrażania systemu HACCP?
Dążenie Polski do wejścia do Unii Europejskiej związane jest ściśle m.in.
z pełną harmonizacją naszego prawa z wymogami UE, określonymi w odpowiednich
dyrektywach i rozporządzeniach. W krajach UE oraz USA system
HACCP jest obowiązkowy z prawnego punktu widzenia we wszystkich
branżach przemysłu spożywczego, obrocie żywnością oraz w żywieniu
zbiorowym.
Potrzeba stosowania systemu HACCP wynika m.in.:
 ze wzrostu znaczenia zagadnień związanych z bezpieczeństwem żywności,
 ograniczania mało skutecznych i kosztownych, tradycyjnych metod kontroli,
 nacisków konsumentów i ich oczekiwań w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa
żywności,
 konieczności dostosowania się do nowych regulacji prawnych, zgodnych
z wymaganiami Unii Europejskiej,
 ujednolicenia standardów higienicznych zakładów branży żywnościowej,
 ze względów ekonomicznych.
Co o systemie HACCP mówi nowe polskie prawo żywnościowe?
W Polsce, głównym aktem prawnym regulującym kwestie zapewnienia bezpieczeństwa
zdrowotnego żywności, w tym zagadnienia związane z wdrażaniem
przez przedsiębiorców branży spożywczej systemu HACCP, jest nowelizowana
obecnie ustawa z dnia 11 maja 2001 o warunkach zdrowotnych
żywności i żywienia (Dz.U. 01,63, 634 z późn. zm.)
Innymi, ważnymi regulacjami prawnymi, które powinny być punktem zainteresowania
przedsiębiorców są akty wykonawcze do tej ustawy, a szczególnie:
 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 stycznia 2003 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i metod wewnętrznej kontroli jakości zdrowotnej
żywności i przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji w zakładach
produkujących lub wprowadzających żywność do obrotu (Dz.U.
03, 6, 77).oraz
 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wymagań
higieniczno-sanitarnych zakładów i wymagań dotyczących higieny
w procesie produkcji i w obrocie artykułami spożywczymi oraz materiałami
i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z tymi artykułami (Dz.U.
02.234.1979).
4 SYSTEM HACCP
W świetle obowiązującego prawa pełną odpowiedzialność w zapewnienie
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności ponosi przedsiębiorca produkujący
lub wprowadzający ją do obrotu. On też odpowiada za wszelkie szkody
i uszczerbki na zdrowiu konsumenta spowodowane niewłaściwą jakością
zdrowotną żywności. Dlatego też każdy przedsiębiorca, także prowadzący
sklep, powinien być jak najbardziej zainteresowany wdrażaniem systemu
HACCP.
W świetle zapisów polskich regulacji prawnych:
system HACCP staje się obowiązkowy we wszystkich obszarach produkcji
i przetwórstwa żywności, a także obrotu żywnością, bez względu na
wielkość przedsiębiorstwa i rodzaj prowadzonej działalności.
Warto pamiętać, że:
 Wymóg wdrażania (lecz nie ostatecznego wdrożenia) zasad systemu
HACCP obowiązuje od dnia uzyskania przez Rzeczpospolitą Polskę członkostwa
w Unii Europejskiej tj. od 1 maja 2004 r.
 Nie został określony horyzont czasowy, do którego konieczne jest zakończenie
wdrażania systemu HACCP.
 Nie przewiduje się żadnych sankcji karnych ze strony organów urzędowej
kontroli żywności w przypadku stwierdzenia słabych postępów we wdrażaniu
zasad systemu HACCP.
 Nie istnieje żaden formalny obowiązek certyfikacji lub zatwierdzania systemu
HACCP przez jakiekolwiek instytucje.
 Certyfikacja systemu HACCP przez zewnętrzne firmy certyfikujące jest całkowicie
dobrowolna.
Po co wdrażać system HACCP?
System HACCP jest systemem przyjaznym
i korzystnym zarówno dla konsumenta jak
i przedsiębiorcy działającego w obszarze
żywności. Na obowiązku wdrażania systemu
HACCP w firmach, konsument zyskuje
pewność, że spożywana przez niego
żywność jest całkowicie bezpieczna i na
pewno mu nie zaszkodzi.
SYSTEM HACCP 5
Czy wiecie, że .....
Wszystkie akty prawne obowiązujące w Polsce, w tym także związane
z bezpieczeństwem żywności, można znaleźć na stronach internetowych
Sejmu RP pod adresem: www.sejm.gov.pl/prawo/prawo.html w Internetowym
Systemie Informacji Prawnej.
Przedsiębiorca posiadając prawidłowo wdrożony i funkcjonujący system
buduje zaufanie konsumentów do firmy i poprawia jej wizerunek. Dzięki
posiadanemu systemowi przedsiębiorca może udowodnić, że wykazuje należytą
staranność przy realizacji wszystkich działań prowadzonych w firmie
oraz, że stosuje wszelkie zabezpieczenia mogące uchronić żywność przed
potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi.
Firma, która potrafi udokumentować posiadanie sprawnego systemu jest zawsze
lepiej postrzegana zarówno przez klientów, jak i organy urzędowej kontroli
żywności (Państwową Inspekcję Sanitarną lub Inspekcję Weterynaryjną)
niż firma, która takiego systemu nie ma i nic nie robi, aby go wdrożyć. Przedsiębiorca
traktowany jest jako bardziej godny zaufania, stąd też częstotliwość
prowadzonych kontroli urzędowych jest z reguły mniejsza.
Jaka jest idea i zasady systemu HACCP?
Koncepcja systemu HACCP polega na tym, że w całym łańcuchu produkcyjnym
lub związanym z dystrybucją żywności wszystkie potencjalne zagrożenia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności oraz ich przyczyny są
pod ścisłą kontrolą.
System HACCP ukierunkowany jest na zapewnienie bezpieczeństwa żywności
i odzwierciedla nowe podejście do zagadnień kontroli jakości zdrowotnej,
które polega nie tylko na końcowej kontroli produktu, ale całego procesu
produkcji i dystrybucji/sprzedaży.
Definicja podana w ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych
żywności i żywienia określa system HACCP w następujący sposób:
HACCP jest systemowym postępowaniem mającym na celu zapewnienie
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności poprzez identyfikację i oszacowanie
skali zagrożeń bezpieczeństwa żywności z punktu widzenia jej ja-
6 SYSTEM HACCP
HACCP to nie tylko:
 zapewnienie bezpieczeństwa żywności i zdrowia konsumenta,
 spełnienie i dostosowanie się do wymogów obowiązującego prawa,
to także:
 poprawa wizerunku firmy,
 zwiększenie konkurencyjności na rynku.
SYSTEM HACCP POLEGA NA:
ZAPOBIEGANIU i SAMOKONTROLI
kości zdrowotnej oraz ryzyka wystąpienia tych zagrożeń podczas przebiegu
wszystkich etapów produkcji i dystrybucji żywności. Jest to również
system mający na celu określenie metod ograniczania tych zagrożeń
oraz ustalenie działań naprawczych.
Najistotniejsze elementy systemu HACCP to:
W systemie HACCP, zapewnienie bezpieczeństwa i wysokiej jakości zdrowotnej
żywności osiąga się poprzez podjęcie szczególnej kontroli w tych miejscach
procesu, które są najistotniejsze w aspekcie zagrożeń higienicznych
i w których może nastąpić obniżenie tej jakości.
Punkty takie określane są jako krytyczne punkty kontroli. Powinny być one
objęte stałym nadzorem i monitorowane z punktu widzenia spełniania założonych
wartości przyjętych dla nich parametrów. W przypadku stwierdzenia,
że monitorowane parametry odbiegają od ustalonych wartości niezbędne
jest podejmowanie działań korygujących.
Jak Dobra Praktyka Higieniczna (GHP) i Dobra Praktyka
Produkcyjna (GMP) mają się do systemu HACCP?
Podjęcie działalności w obszarze żywności powinno być poprzedzone zapewnieniem
odpowiednich standardów technicznych, organizacyjnych i higienicznych.
Gwarantują one właściwe bezpieczeństwo i wysokiej jakość
SYSTEM HACCP 7
System polega na przeprowadzeniu analizy wszystkich zagrożeń, zarówno
biologicznych (zwłaszcza mikrobiologicznych), jak i fizycznych
i chemicznych, które mogą stać się przyczyną obniżenia jakości zdrowotnej
żywności oraz na wskazaniu, które punkty na danym etapie są
„krytyczne" (czyli mają fundamentalne znaczenie) dla jej bezpieczeństwa
zdrowotnego.
Codex Alimentarius (czyli Kodeks Żywnościowy) definiuje system
HACCP jako taki system, który:
– identyfikuje,
– ocenia,
– kontroluje (opanowuje) zagrożenia istotne dla bezpieczeństwa żywności.
 Identyfikacja mogących pojawić się zagrożeń,
 Ocena ich istotności,
 Oszacowanie ryzyka (prawdopodobieństwa) ich wystąpienia,
 Określenie metod ich ograniczenia.
zdrowotną wytwarzanych lub sprzedawanych wyrobów. Każda firma bez
względu na wielkość i profil działania jest zobowiązana ściśle wypełniać obowiązujące
kryteria. Wdrożenie zasad higieny w ramach Dobrej Praktyki Higienicznej
(Good Higenic Practice – GHP) i Dobrej Praktyki Produkcyjnej (Good
Management Practice – GMP) jest warunkiem wstępnym, żeby wprowadzić
HACCP. Gdy problemy związane z higieną zostały opanowane, łatwiej jest
określić, gdzie występują zagrożenia, jak je eliminować i w którym miejscu.
Innymi słowy można uznać wdrożenie GHP za początek działań na rzecz
wdrożenia systemu HACCP, natomiast objęcie systemem HACCP w żadnym
wypadku nie zwalnia przedsiębiorców z wdrożenia GMP i GHP.
Jak w praktyce wprowadza się system HACCP?
W obiektach obrotu żywnością, szczególnie małych sklepach, nie ma najczęściej
elementu produkcji, a cały proces koncentruje się na przyjmowaniu produktów,
ich odpowiednim magazynowaniu i oferowaniu do sprzedaży. Stąd
też podejście do systemu HACCP powinno być nieco inne niż ma to miejsce
w zakładach produkcji lub przetwórstwa żywności. Zwłaszcza w większych
produkcyjnych przedsiębiorstwach wdrażanie systemu HACCP jest często
mozolnym i czasochłonnym (najczęściej zajmuje to kilka miesięcy) przedsięwzięciem
dla całej firmy, wymagającym nie tylko dobrego przygotowania,
lecz także zastosowania określonej sekwencji działań.
Warto podkreślić, że w praktyce
nie ma jednej recepty na
wdrażanie zasad systemu
HACCP. Każda firma robi to
w zasadzie według swoich
możliwości i w oparciu o własne
doświadczenia. Jednak
istotne jest, aby pewne najistotniejsze
zadania realizować
w określonej kolejności, pamiętając
jednocześnie o spójnym
oddziaływaniu na pracowników
i przyzwyczajaniu ich do
ustalonego w procedurach i instrukcjach toku postępowania. I właśnie
kwestie przekonania personelu do systemu i nauczenie go odpowiedniego
postępowania stanowią najczęściej elementy, które są najtrudniejsze i zajmują
najwięcej czasu.
Przy wdrażaniu w praktyce systemu HACCP proponuje się zgodnie z zaleceniami
Kodeksu ywnościowego, zastosowanie 12-etapowej sekwencji
działań, w wyniku której uzyskuje się zagwarantowanie całkowitego
bezpieczeństwa zdrowotnego produkowanej lub dystrybuowanej żywności:

Pełny Tekst
Tutaj - otwieranie chwilę potrwa no chyba że nie potrzebujesz ?





Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się [4]
Links
  [1] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=11
  [2] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=News&file=article&sid=788
  [3] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=&topic=80
  [4] http://www.bhpekspert.pl/user.php