Praca [3]

Od 1 stycznia 2004 r. umowa o pracę musi być potwierdzona na piśmie - najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy, bez względu na jak długi czas jest zawarta. Od 1 stycznia 2004 r. zmieniły się zasady zawierania umów o pracę. Zmianie uległy nawet same umowy; dotychczasowe druki i wzory nie są już zgodne z obowiązującymi przepisami - wyjaśnia Maciej Piotrowski, radca prawny Okręgowego Inspektoratu Pracy w Krakowie.

Do 31 grudnia 2003 r. umowę o pracę potwierdzało się na piśmie w terminie 7 dni od daty jej rozpoczęcia. Powodowało to liczne kontrowersje i bardzo osłabiało pozycję pracownika. Po pierwsze, musiał on pracować kilka dni zanim otrzymał pisemne potwierdzeni umowy. Po drugie, pisemna wersja umowy często zależała od tego, co pracodawca i pracownik uzgodnili przed rozpoczęciem pracy. Po trzecie, niektórzy pracodawcy decydowali się tylko na kilkudniową współpracę, po czym umów nie potwierdzali, licząc na to, że niewielkie kwoty roszczeń, należące się tym osobom za pracę, będą je zniechęcały do szukania pomocy w Inspekcji Pracy lub przed sądami.


"Od wczoraj"

Od 1 stycznia 2004 r. umowa o pracę musi być potwierdzona na piśmie - najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy, bez względu na jak długi czas jest zawarta. Znacznie ułatwia to pracownikom dochodzenie swoich praw, jak również utrudnia tzw. zatrudnianie na czarno. Pracodawcy, w przypadku niespodziewanej kontroli, nie będą już mogli twierdzić, że zatrudniają pracownika "od wczoraj" i dlatego nie ma on jeszcze pisemnej umowy o pracę.


Umowy okresowe

W Prawie pracy pojawił się od 1 stycznia br. nowy rodzaj umów okresowych. Zawiera się je w celu wykonania pracy sezonowej lub powtarzalnej cyklicznie. Typowy przykład prac sezonowych występuje w rolnictwie lub budownictwie, gdzie działalność firmy uzależniona jest od pory roku lub pogody. Przykładem może być praca przy żniwach, zbieraniu owoców lub podczas sezonu budowlanego.

Umowy sezonowe niewiele różnią się od zawartych na czas określony. Podstawową różnicą jest to, że w momencie wejścia Polski do Unii Europejskiej nie będzie ich dotyczyła tzw. reguła trzeciej umowy, stanowiąca że trzecia kolejno zawarta umowa z firmą na czas określony (w przypadku, jeżeli odstępy pomiędzy umowami nie przekraczają miesiąca), staje się umową zawartą na czas nieokreślony. Oznacza to, że umowy sezonowe nigdy nie przekształcą się w umowy na czas nieokreślony.

Do umów na czas określony nie wlicza się umowy na czas próbny - dopiero trzecia kolejna umowa, następująca po umowie na czas próbny, przekształca się w umowę stałą.

Poważna zmiana zaszła także przy umowach zawieranych na zastępstw za pracownika nieobecnego przez dłuższy czas. Po wejściu Polski do UE umów tych również nie będzie dotyczyć klauzula trzeciej umowy. Ponadto umowy takie charakteryzują się bardzo krótkim okresem wypowiedzenia, który wynosi jedynie trzy dni robocze.

Ustawodawcy wprowadzili od początku 2004 r. nowy rodzaj zatrudnienia zwany


pracą weekendową.

Dotyczy on osób zatrudnianych wyłącznie w ostatnich dniach tygodnia i w dni wolne od pracy. Taka forma zatrudnienia jest dotychczas stosowana głównie w sytuacjach, gdy pracodawca zatrudnia już pracownika lub pracowników, lecz chce obsadzić stanowiska w czasie, gdy mają oni wolne. Tą formą zatrudnienia interesują się zwłaszcza studenci.

Kolejną ważną zmianą jest ograniczenie dotyczące,dni na poszukiwanie pracy.

Od nowego roku prawo to przysługuje tylko wówczas, gdy okres wypowiedzenia wynosi co najmniej dwa tygodnie. Oznacza to, że pracownik nie otrzyma takich dni przy wypowiedzeniu umowy na zastępstwo lub przy niektórych umowach zawartych na czas próbny. Pozostałe regulacje dotyczące zawarcia umów na czas próbny pozostały takie same.

Zmianie uległa teraz sama forma umowy o pracę poprzez rozszerzenie zawartych w niej informacji. Aktualnie umowa musi zawierać: strony i rodzaj umowy, datę jej zawarcia, warunki pracy i płacy - rodzaj i miejsce wykonywanej pracy, wymiar czasu pracy, termin jej rozpoczęcia, wynagrodzenie.

Dotychczas wystarczyło zawrzeć w umowie zapis odwołujący się do regulacji wewnętrznych zakładu - np. pensja zasadnicza wynosząca 1000 zł oraz inne składniki wynikające z regulaminu lub układu zbiorowego. Aktualnie w umowie o pracę trzeba wymienić składniki wynagrodzenia - przysługujące premie, dodatki, nagrody itp. - poprzez wyliczenie tego, co pracownikowi przysługuje, na jakich zasadach lub w jakiej wysokości. Zapis ten jest niejednokrotnie powtórzeniem części regulaminu wynagrodzenia, jednak, jak wykazuje praktyka, większość pracowników czyta swoje umowy o pracę, natomiast tylko nieliczni zapoznają się z regulaminami.

Tekst źródłowy Dziennik Polski Kraków 16.01.2004