NOWE PRZEPISY [1]: BUDOWNICTWO. OZNAKOWANIE I WPROWADZANIE DO OBROTU WYROBÓW [2]

Autor : Jan Dodano: 20-05-2004 - 06:11
NOWE PRZEPISY [3]
Uwaga na zabronione materiały


Wejście Polski do Unii Europejskiej oznacza dla potencjalnych nabywców materiałów budowlanych ogromne zmiany. Jakie przepisy teraz obowiązują, jakie materiały są sprzedawane legalnie, a z jakiego zakupu lepiej zrezygnować? Co z materiałami wyprodukowanymi przed 1 maja br. albo sprowadzonymi z zagranicy? Gdzie sprawdzić, czy materiały, które chcemy kupić, nie są wadliwe albo czy spełniają wszystkie wymogi określone w przepisach?


Nowa ustawa o wyrobach budowlanych weszła w życie 1 maja br. Nie oznacza to jednak, że istnieje w Polsce zakaz sprzedawania materiałów budowlanych wyprodukowanych wcześniej. Artykuł 40 ustawy przesądza bowiem, że wyroby budowlane dopuszczone do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie na podstawie i na zasadach określonych we wcześniejszych przepisach nadal nadają się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych. W praktyce powoduje to, że wszystkie materiały wypuszczone na rynek przed 1 maja br. mogą być legalnie sprzedawane i stosowane.

Legalnie sprzedawane w naszym kraju mogą też być materiały wyprodukowane w Polsce, które uzyskały znak CE w innych państwach Unii Europejskiej.

Z takiej możliwości korzystali polscy eksporterzy materiałów budowlanych przed naszą akcesją do UE, aby móc sprzedawać swoje materiały na rynkach państw członkowskich UE. Wejście do UE oznacza też, że zagraniczni producenci i handlowcy mogą sprzedawać polskim klientom materiały budowlane wyprodukowane w jakimkolwiek kraju unijnym – muszą jednak spełnić wymogi polskiej ustawy o wyrobach budowlanych. W zasadzie nie ma już teraz żadnych przeszkód, aby sprzedawać zagraniczne materiały budowlane oznaczone znakiem CE oraz używać ich do budowy. Oznacza to, że nie grozi nam nagły zastój na rynku materiałów budowlanych.


Oznaczenie CE

Ustawa przewiduje dwa systemy wprowadzania wyrobów budowlanych do obrotu (sprzedaży) na terenie Polski. Pierwszy z nich to system europejski – wtedy stosuje się oznaczenie CE. Co to oznacza w praktyce? Artykuł 5 ustawy stanowi, że wyrób budowlany nadaje się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, jeśli jest:

• oznakowany CE, co jest dowodem, że dokonano oceny jego zgodności z normą zharmonizowaną albo europejską aprobatą techniczną bądź krajową specyfikacją techniczną państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (UE + Liechtenstein, Islandia, Norwegia), uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi albo
• umieszczony w określonym przez Komisję Europejską wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, dla których producent wydał deklarację zgodności z uznanymi regułami sztuki budowlanej. Warto jednak pamiętać, że taką oficjalną listę musi opublikować w Monitorze Polskim minister infrastruktury, co jednak dotychczas nie nastąpiło.

Oznakowanie CE materiału budowlanego, który nie stwarza szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa oraz nie odpowiada lub odpowiada częściowo specyfikacjom technicznym jest także dopuszczalne, ale wyłącznie po przejściu specjalnej procedury legalizacyjnej (czyli dokonaniu tzw. oceny zgodności).

Od 1 maja br. wszystkie normy zharmonizowane oraz europejskie aprobaty techniczne, których okresy przejściowe minęły przed tą datą, zaczęły obowiązywać w Polsce. Są one przeniesione do zbioru polskich norm i oznaczane jako PN-EN. Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego ogłosił wykaz norm zharmonizowanych, które formalnie już obowiązuje w Polsce (MP z 2003 r. nr 46, poz. 693, załącznik nr 4) i przewidują znakowanie CE. Na liście tej znalazły się normy dotyczące m.in. klejów do płytek, płyt gipsowych, klejów gipsowych do płyt gipsowych, kruszyw lekkich, kruszyw do zapraw, wyrobów do izolacji cieplnej, geotekstyliów i wyrobów pokrewnych, okuć budowlanych, cementu i wapna budowlanego, domieszek do betonu itp.

Od 1 maja br. obowiązują też w Polsce europejskie aprobaty techniczne (ETAG 001 do ETAG 006). Obejmują one m.in. kotwy metalowe do betonu, oszklenia zewnętrzne klejone spoiwem konstrukcyjnym, zestawy wyrobów do wykonywania ścian działowych, złożone systemy izolacji cieplnej z wyprawami tynkarskimi, zestawy do wykonywania powłokowych pokryć dachowych nanoszonych w postaci płynnej. Ponadto, już niedługo obowiązywać będą europejskie aprobaty techniczne na m.in. zestawy budynków o konstrukcji szkieletowej z drewna, zestawy do wykonywania schodów prefabrykowanych, lekkie kompozytowe belki i słupy z materiałów drewnopochodnych, jak również kołki z tworzyw sztucznych do systemów ociepleń. W miarę pojawiania się nowych norm zharmonizowanych i europejskich aprobat technicznych, europejski system oznaczania wyrobów budowlanych (CE) będzie obejmował coraz więcej wyrobów.

Minister infrastruktury powinien jednak wydać rozporządzenie, w którym określi systemy oceny zgodności (z zastosowaniem różnych metod, których listę zawiera art. 7 ustawy, m.in. zakładowej kontroli produkcji itp.), jak również wymagania, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności, oraz sposób oznaczania wyrobów oznakowaniem CE (uwzględniając odpowiednie wymagania Unii Europejskiej). W rozporządzeniu tym powinna się również znaleźć lista polskich jednostek organizacyjnych upoważnionych do wydawania europejskich aprobat technicznych, zakres i forma aprobat, tryb ich udzielania, uchylania lub zmiany oraz sposób ustalania odpłatności.

GP przypomina

Oznakowanie CE wyrobu budowlanego wprowadzonego do obrotu na podstawie ustawy o wyrobach budowlanych i przepisów o systemie oceny zgodności, przewidujących takie oznakowanie, wskazuje, że wyrób ten spełnia wymagania zasadnicze, określone w tych przepisach. Oznaczenie to jest więc swoistą gwarancją jakości dla klienta nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach UE, gdyż oznaczenie CE stwarza możliwość sprzedawania takiego wyrobu w każdym z 25 państw członków UE.


Teraz bowiem nadal obowiązuje w tym zakresie rozporządzenie z dnia 2 grudnia 2002 r. w sprawie systemów oceny zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu ich oznaczania znakowaniem CE (Dz.U. nr 209, poz. 1779). Natomiast do wydawania europejskich aprobat technicznych jest uprawniony jedynie Instytut Techniki Budowlanej (ITB) na podstawie rozporządzenia z 2 grudnia 2002 r. w sprawie określenia polskich jednostek organizacyjnych upoważnionych do wydawania europejskich aprobat technicznych, zakresu i formy aprobat oraz trybu ich udzielania, uchylania lub zmiany (Dz.U. nr 209, poz. 1780). Rozporządzenie to zostanie też niedługo zastąpione przez analogiczne nowsze przepisy.


System krajowy

Oprócz systemu europejskiego, istnieje także system krajowy, który polega na oznaczaniu materiałów budowlanych tzw. znakiem budowlanym, czyli charakterystyczną, stylizowaną na kwadrat, literą „B”. Taką możliwość przewiduje art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy. Nie oznacza to jednak, że każdy materiał budowlany można bez żadnych wymogów lub procedur oznaczać literką „B”.

Oznakowanie materiału budowlanego znakiem budowlanym „B” jest dopuszczalne, jeśli producent mający siedzibę w Polsce dokonał oceny zgodności (czyli przeszedł przez swoistą procedurę legalizacyjną) i wydał – na swoją wyłączną odpowiedzialność – krajową deklarację zgodności z Polską Normą wyrobu albo aprobatą techniczną. Tak zwana ocena zgodności obejmuje właściwości użytkowe wyrobu budowlanego, odpowiednio do jego przeznaczenia, mające wpływ na spełnienie przez obiekt budowlany tzw. wymagań podstawowych. Właściwe w tej mierze jest nadal rozporządzenie z 31 lipca 1998 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wzoru deklaracji zgodności oraz sposobu znakowania wyrobów budowlanych dopuszczanych do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie (Dz.U. nr 113, poz. 728). Rozporządzenie to powinno w najbliższym czasie być zastąpione analogicznym nowym aktem.


GP PRZYPOMINA

System krajowy obejmuje wyroby budowlane nieobjęte systemem europejskim. Z biegiem czasu i przybywaniem tzw. norm zharmonizowanych oraz europejskich aprobat technicznych (na podstawie których stosuje się oznaczenie CE), ilość wyrobów objętych systemem krajowym będzie się zmniejszać.


Znakiem „B” – na wyłączną odpowiedzialność producenta – mogą być także oznaczone materiały budowlane wytwarzane tradycyjnie, na określonym terenie przy użyciu metod sprawdzonych w wieloletniej praktyce i przeznaczone do lokalnego stosowania, np. wyroby kowalstwa artystycznego, gonty dachowe. Nie oznacza to jednak, że wówczas oznaczenie „B” można stosować dowolnie. Producent powinien dla takiego materiału budowlanego uzyskać pozytywną decyzję właściwego wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, a ponadto wydać oświadczenie, że wyrób budowlany został wytworzony tradycyjnie i nadaje się do stosowania zgodnie z przeznaczeniem. Na materiale wytworzonym tradycyjnie pojawi się wtedy (oprócz litery „B” w kwadracie) także prostokątna ramka z napisem „Wyrób regionalny – województwo małopolskie” itd.


Co to są aprobaty techniczne

Znak budowlany „B” możemy znaleźć również na wyrobach budowlanych, które mają wydaną krajową deklarację zgodności z aprobatą techniczną. Co to znaczy? Aprobaty technicznej udziela się dla wyrobu, dla którego nie ustanowiono Polskiej Normy, albo którego właściwości użytkowe, odnoszące się do wymagań podstawowych, różnią się istotnie od właściwości określonej w Polskiej Normie wyrobu objętego mandatem udzielonym przez Komisję Europejską na opracowanie norm zharmonizowanych lub wytycznych do europejskich aprobat technicznych albo znajdującego się w specjalnym wykazie ministra infrastruktury (dotychczas takiego wykazu jeszcze nie ma).

Aprobaty takiej udziela się odpłatnie – na koszt wnioskodawcy i na ściśle określony czas – na podstawie oceny właściwości użytkowych i przewidywanej trwałości należycie zidentyfikowanego wyrobu budowlanego, potwierdzonych, w zależności od potrzeb, badaniami, obliczeniami, oględzinami, opiniami ekspertów i innymi dokumentami, z zastosowaniem przepisów szczególnych, w tym techniczno-budowlanych i Polskich Norm wyrobów. Procedurę udzielania aprobat określa rozporządzenie z 5 sierpnia 1998 r. w sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych (Dz.U. nr 107, poz. 679 z późn. zm.), zostanie ono jednak prawdopodobnie zastąpione przez analogiczny nowszy akt wykonawczy.

Wyspecjalizowane jednostki, które udzielają takich aprobat, muszą przekazywać bezzwłocznie do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego informację o udzielonej aprobacie – ma to służyć bezpieczeństwu obrotu i stosowania materiałów budowlanych. Do 1 lipca br. GINB będzie miał też informacje o wszystkich aprobatach technicznych udzielonych przed 1 maja br.


Sprawdź wyrób w rejestrze

Ustawa o wyrobach budowlanych przewiduje też powstanie ogólnodostępnej „czarnej listy” materiałów budowlanych. W Krajowym Wykazie Zakwestionowanych Wyrobów Budowlanych (KWZWB) gromadzone będą dane i informacje dotyczące wyrobów budowlanych, podlegających oznakowaniu znakiem budowlanym (charakterystyczna literka „B” w kształcie kwadratu), ale niezgodnych z wymaganiami określonymi w ustawie. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (GINB) będzie mógł w każdym czasie podawać do publicznej wiadomości informacje zawarte w tym wykazie. W KWZWB znajdą się takie informacje, jak m.in. dane umożliwiające identyfikację zakwestionowanego materiału budowlanego, informacje o rodzaju i zakresie niezgodności zakwestionowanego wyrobu, środkach, jakie zastosowano w odniesieniu do tego wyrobu itp. W KWZWB trzeba też umieścić informacje o zagrożeniach, jakie może spowodować zakwestionowany materiał budowlany, wraz z określeniem tych zagrożeń.

GINB będzie dokonywał wpisów do KWZWB w przypadku wydania sprzedawcy lub producentowi nakazu wycofania wyrobu lub jego partii z obrotu albo zakazu handlu.

GINB będzie miał też kompetencje do usuwania wpisów z KWZWB. Uczyni to na wniosek wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego lub z urzędu, jednak nie wcześniej niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym decyzje nakazujące sprzedawcy lub producentowi wycofanie wyrobu lub jego partii z obrotu albo zakazujące handlu stały się ostateczne. Możliwość wykreślenia z wykazu istnieje jednak tylko w dwóch przypadkach – gdy producent udowodni, że wycofał z obrotu wszystkie egzemplarze zakwestionowanego wyrobu budowlanego, albo gdy zostałyby usunięte niezgodności zakwestionowanego wyrobu budowlanego z wymaganiami określonymi w ustawie. Do uruchomienia tego wykazu potrzebne jest jednak wydanie rozporządzenia ministra infrastruktury.

Na analogicznych zasadach będzie działała przy prezesie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ogólnodostępna „czarna lista” wyrobów budowlanych, które powinny być oznaczane CE (zresztą nie tylko materiałów budowlanych, ale także innych, które muszą mieć oznaczenie CE). W rejestrze tym znajdziemy dane umożliwiające identyfikację „trefnego” wyrobu. Ponadto będą tam informacje o rodzaju i zakresie niezgodności wyrobu z wymaganiami, środkach prewencyjnych, jakie zastosowano do tego materiału, zagrożeniach, jakie może on spowodować itp. Prezes UOKiK będzie mógł w każdym czasie podać do wiadomości informacje zawarte w rejestrze.

Wyrób budowlany trafi na „czarną listę”, jeśli – w wyniku kontroli u sprzedawcy lub producenta – zostanie stwierdzone, że nie spełnia on wymagań ustawy i urzędnicy wydadzą nakaz wycofania go z obrotu. Wpis do rejestru będzie też konieczny, jeśli kontrolujący wprowadzą zakaz handlowania tym wyrobem do czasu usunięcia nieprawidłowości, a producent nie zdoła ich usunąć. Wpis na „czarną listę” jest też konieczny, jeśli nakazano zniszczenie wyrobu budowlanego, który nie spełnia wymagań ustawowych, a w inny sposób (niż jego zniszczenie) nie można usunąć zagrożeń przez niego spowodowanych.


Materiały specjalne

Na niektórych budowach albo inwestycjach o specyficznym charakterze, nierzadko stosowano dotychczas materiały budowlane wyprodukowane specjalnie na ich potrzeby. Dla inwestorów dobrą wiadomością jest, że art. 10 ustawy przesądza o dopuszczeniu do jednostkowego zastosowania w obiekcie budowlanym materiałów wykonanych według indywidualnej dokumentacji technicznej. Dokumentację taką powinien sporządzić projektant obiektu (lub powinna być z nim przynajmniej uzgodniona), a producent powinien wydać oświadczenie, że zapewniono zgodność tego wyrobu z dokumentacją techniczną oraz z przepisami. W oświadczeniu tym powinny się znaleźć informacje, które pozwalają m.in. na identyfikację dokumentacji technicznej oraz adres budowy (zwłaszcza obiektu), gdzie ten wyrób miałby być zastosowany. Inwestor albo kierownik budowy (jeśli jego ustanowienie jest wymagane przez prawo budowlane) musi przez okres wykonywania robót budowlanych przechowywać te oświadczenia oraz udostępniać je kontrolerom.



Co to oznacza?

Aprobata techniczna – pozytywna ocena techniczna przydatności wyrobu budowlanego do zamierzonego stosowania, uzależniona od spełnienia tzw. wymagań podstawowych przez obiekty budowlane, w których wyrób budowlany jest stosowany. W budownictwie – w przeciwieństwie do innych dziedzin – wymagań podstawowych (np. dotyczących bezpieczeństwa, walorów użytkowych itp.) nie określa się dla konkretnych produktów (czyli np. materiałów budowlanych), ale dla obiektów budowlanych.

Europejska aprobata techniczna – pozytywna ocena techniczna przydatności wyrobu budowlanego do zamierzonego stosowania, uzależniona od spełnienia tzw. wymagań podstawowych przez obiekty budowlane, w których wyrób jest stosowany, wydana zgodnie z wymaganiami Unii Europejskiej.

Krajowa deklaracja zgodności – oświadczenie producenta stwierdzające, na jego wyłączną odpowiedzialność, że wyrób budowlany jest zgodny z Polską Normą wyrobu albo aprobatą techniczną.

Znak budowlany – zastrzeżony znak (literka „B” w kwadracie) wskazujący zapewnienie odpowiedniego stopnia zaufania, to znaczy, że dany wyrób budowlany jest zgodny z Polską Normą wyrobu albo aprobatą techniczną.

Źródło:Gazeta Prawna

Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się [4]
Links
  [1] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=3
  [2] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=News&file=article&sid=922
  [3] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=News&catid=&topic=71
  [4] http://www.bhpekspert.pl/user.php