Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców, a więc dotyczy wyłącznie osób, które świadczą pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Dlatego każda osoba wykonująca pracę na wyżej wymienionej podstawie jest pracownikiem. Pracodawcą jest każdy podmiot zatrudniający pracowników, w tym również osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej. Wiele pytań dotyczyło osób, które działają w imieniu pracodawcy. Kodeks pracy określa prawa i obowiązki wszystkich pracowników, bez względu na rodzaj pracy i zajmowane stanowisko. Prawa i obowiązki pracowników, a także pracodawców uregulowane są również w innych przepisach pozakodeksowych, jednak z uwagi na rangę ustawową kodeks zajmuje pozycję centralną, co w konsekwencji często powoduje odesłanie w sprawach nie uregulowanych do przepisów Kodeksu pracy. Kodeks pracy ma zastosowanie do stosunków pracy powstałych między obywatelami polskimi a polskim przedstawicielstwem lub inną placówką za granicą. Stosuje się go również do stosunków pracy zawartych między obywatelami polskimi a przedstawicielstwem lub inną placówką państwa obcego działającą na terenie państwa polskiego pod warunkiem, iż umowy lub porozumienia międzynarodowe nie stanowią inaczej. Podstawowe zasady prawa pracy Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest gwarancja swobody wybierania pracy przez pracownika, za którą powinien otrzymać godziwe wynagrodzenie. W tym celu przepisy prawa pracy ustalają minimalne wynagrodzenie za pracę. Nawiązanie stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Pracodawca jest zobowiązany do poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika. Należą do nich między innymi cześć, swoboda sumienia, wyznania, przekonania polityczne, tajemnica korespondencji, twórczość naukowa i artystyczna. Pracodawca powinien jednakowo traktować wszystkich pracowników wypełniających nałożone na nich obowiązki bez względu na ich płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość. Pracownik ma zagwarantowane prawo do wypoczynku. Prawo to jest realizowane przez kodeksowe zapisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz urlopach wypoczynkowych. Zapewnienie pracownikom właściwych i bezpiecznych warunków pracy jest jednym z podstawowych obowiązków nałożonych przez przepisy na pracodawcę. Jest on zobowiązany do podejmowania działań w celu wyeliminowania zagrożeń zgodnie z najnowszymi osiągnięciami nauki i techniki, a także zgodnie z praktyką i doświadczeniem. Kolejną zasadą prawa pracy jest zaspokajanie przez pracodawcę bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników w miarę swoich możliwości. Aby zagwarantować środki potrzebne na realizację tego obowiązku, ustawodawca wydał przepisy, na podstawie których pracodawca ma obowiązek utworzyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub wypłacić pracownikom świadczenie urlopowe. Powyższe zasady określone są w artykułach 10–16 Kodeksu pracy. Artykuł 2 k.p. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Czy, w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy, osoba prawna może być pracownikiem? Pracownikiem, w myśl przepisów Kodeksu pracy, jest zawsze osoba fizyczna, która pozostaje w stosunku pracy. Przepis ten szczegółowo określa podstawy prawne, na podstawie których nawiązuje się stosunek pracy. Pracownikami są osoby, z którymi zawarto jeden z następujących rodzajów umów o pracę: m na okres próbny, m na czas wykonywania określonej pracy, m na czas nie określony albo m umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy. Pracownikiem jest również osoba, z którą nawiązano stosunek pracy na podstawie powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Pracuję w gimnazjum jako nauczyciel. Przez pewien okres prowadziłem działalność gospodarczą. Czy do okresu pracy, od którego zależy nabycie prawa do nagrody jubileuszowej, wlicza się okres prowadzenia działalności gospodarczej? Nauczycielom do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy, bez względu na sposób ustania stosunku pracy, a także inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Zatrudnieniem, o którym mowa wyżej, jest wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy nawiązanego na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru i spółdzielczej umowy o pracę. Prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek nie jest wykonywaniem pracy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Osoba prowadząca działalność gospodarczą może zatrudniać pracowników, czyli może być pracodawcą. Okres prowadzenia działalności gospodarczej nie jest wliczany do okresu pracy, od którego zależy nabycie prawa do nagrody jubileuszowej.