Okresy wypowiedzenia mogą ulec skróceniu w szczególnych przypadkach, przewidzianych w przepisach prawa pracy. Ponadto pracodawca zamierzający wypowiedzieć umowę o pracę ma obowiązek powiadomienia związku zawodowego reprezentującego pracownika. Jednak ostateczna decyzja co do zwolnienia pozostawiona jest pracodawcy. Art. 361 k.p. § 1. Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nie określony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo
zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy, określonych w odrębnych przepisach, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do jednego miesiąca; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. § 2. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się pracownikowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia. Wypowiedziano mi umowę o pracę w związku z redukcją etatów. Mam trzymiesięczny okres wypowiedzenia i jestem zainteresowana, z uwagi na sytuację rodzinną, jak najkrótszym okresem wypowiedzenia. Chcę wystąpić do pracodawcy z takim wnioskiem, lecz nie wiem, czy w takiej sytuacji będzie mi przysługiwać odszkodowanie? W art. 361 k.p. ustawodawca przewidział możliwość jednostronnego skrócenia (jednak tylko przez pracodawcę) okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nie określony w przypadkach, gdy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy. Możliwe to jest jedynie łącznie z wypowiedzeniem umowy o pracę, a nie w okresie późniejszym. W celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę trzymiesięczny okres wypowiedzenia może być skrócony najwyżej do jednego miesiąca.
W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie za pozostałą część okresu wypowiedzenia. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, jest wliczany do okresu zatrudnienia, jeżeli w tym czasie pracownik pozostaje bez pracy. Mając na uwadze powyższe, w Pani przypadku możliwe jest jedynie wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia stron, jednak bez prawa do odszkodowania. Art. 37 k.p. § 1. W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. § 2. Wymiar zwolnienia wynosi: 1) 2 dni robocze – w okresie wypowiedzenia nie przekraczającego 1 miesiąca, 2) 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1. 28 września 2001 r. wypowiedziałam umowę o pracę i zwróciłam się do pracodawcy o udzielenie mi dni wolnych na poszukiwanie pracy. Pracodawca odmówił, uzasadniając, że to ja wystąpiłam z wnioskiem o rozwiązanie umowy. Czy ma racje? W myśl art. 37 k.p. w okresie wypowiedzenia umowy o pracę (bez znaczenia kto wypowiedział umowę o pracę) pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Wymiar tego zwolnienia zależy od okresu wypowiedzenia. W przypadku gdy okres wypowiedzenia: • nie przekracza jednego miesiąca – pracownikowi przysługuje zwolnienie na okres 2 dni roboczych, • wynosi trzy miesiące – 3 dni robocze. Dlatego w zależności od długości okresu wypowiedzenia przysługują Pani dni wolne na poszukiwanie pracy. Art. 38 § 1 i 2 k.p. § 1. O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nie określony pracodawca zawiadamia na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. § 2. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa uważa, że wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia. Jestem członkiem związku zawodowego działającego w naszym zakładzie. Pracodawca w 27 września 2001 r. wypowiedział mi umowę o pracę nie konsultując zamiaru wypowiedzenia z tą organizacją. Czy pracodawca postąpił prawidłowo? Pracodawca w myśl art. 38 § 1 k.p. o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę na czas nie określony ma obowiązek zawiadomienia na piśmie zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Obowiązek konsultacji zamiaru wypowiedzenia dotyczy zarówno pracowników będących członkami organizacji związkowej, jak i pracowników nie zrzeszonych, którzy na ich wniosek zostali objęci ochroną związkową. Zawiadomienie związku musi nastąpić przed wręczeniem pracownikowi wypowiedzenia, być sporządzone na piśmie i zawierać przyczynę uzasadniającą to wypowiedzenie. Związek przedstawia swoje stanowisko w formie opinii, co oznacza, że decyzja pracodawcy może odbiegać od stanowiska zgłoszonego przez związek.
Ponieważ pracodawca ma obowiązek zasięgania opinii organizacji związkowych przed wypowiedzeniem umowy o pracę pracownikowi, podjęcie decyzji o wypowiedzeniu bez zasięgania opinii związku lub przed upływem terminu jej przedstawienia przez związek zawodowy będzie działaniem niezgodnym z prawem. W konsekwencji pracownik, który wystąpi do sądu o rozpatrzenie jego sprawy, może uzyskać pozytywny wynik. Czy pracodawca postąpił prawidłowo wręczając wypowiedzenie pracownikowi bez uzyskania opinii związku zawodowego? Zawiadomienie wpłynęło do związku 15 października 2001 r., a pracownikowi wręczono wypowiedzenie 22 października 2001 r. Przepisy Kodeksu pracy nakładają na pracodawców obowiązek konsultacji zamiaru wypowiedzenia umów o pracę zawartych na czas nie określony z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową. Organizacja związkowa powinna otrzymać zawiadomienie od pracodawcy na piśmie, w którym uzasadnia on przyczyny zamiaru wypowiedzenia umowy wskazane pracownikowi. W terminie 5 dni od przedstawienia sprawy przez pracodawcę zarząd zakładowej organizacji, jeżeli uważa, że wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, zgłasza na piśmie umotywowane zastrzeżenia. Niedotrzymanie przez związek terminu 5 dni na odpowiedź uważa się za wyrażenie zgody na wypowiedzenie umowy pracownikowi z przyczyn podanych w piśmie pracodawcy. Natomiast zgłoszenie zastrzeżeń związku w ustalonym terminie nałoży na pracodawcę (jeżeli tych zastrzeżeń nie uwzględni) obowiązek przedstawienia sprawy ogólnokrajowej organizacji związkowej, w której skład wchodzi zakładowa organizacja związkowa. Również ogólnokrajowa organizacja ma 5 dni na wypowiedzenie się w sprawie zgłoszonych uwag przez zakładową organizację związkową. Dopiero po upływie tych terminów pracodawca będzie mógł wręczyć pracownikowi wypowiedzenie umowy o pracę. Jeżeli organizacja związkowa, do której należy pracownik, nie jest zrzeszona w ogólnokrajowej organizacji związkowej, pracodawca postąpił prawidłowo. W przeciwnym wypadku pracodawca był zobowiązany do zwrócenia się do ogólnokrajowej organizacji związkowej o wyrażenie opinii na temat zamiaru wypowiedzenia. W takim przypadku pracodawca nie wyczerpał trybu konsultacji przewidzianego w art. 38 k.p.