Oprócz działaczy związkowych szczególną ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę są objęte także osoby w wieku przedemerytalnym. Nie jest to jednak ochrona bezwzględna. Art. 38 § 3, 4, 5 k.p. § 3. W razie nieuwzględnienia zgłoszonych w terminie zastrzeżeń zakładowej organizacji związkowej pracodawca przedstawia sprawę ogólnokrajowej organizacji związkowej, która wypowiada się w kwestii zastrzeżeń zakładowej organizacji związkowej w ciągu 5 dni od przedstawienia sprawy.
§ 4. Przepis § 3 stosuje się, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wchodzi w skład ogólnokrajowej organizacji związkowej. § 5. Po rozpatrzeniu stanowiska organizacji związkowej, a także w razie niezajęcia przez nią stanowiska w ustalonym terminie, pracodawca podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia. W moim zakładzie pracy działają 4 zakładowe organizacje związkowe. Chciałbym wypowiedzieć stosunek pracy dwóm pracownikom, którzy nie są członkami związku. Czy mam przesłać pismo zawiadamiające o zamiarze wypowiedzenia do wszystkich organizacji? Czy mogę wręczyć im wypowiedzenie bez konsultacji ze związkiem? W przypadku gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna organizacja związkowa, zakres zastosowania trybu przewidzianego w art. 38 k.p. musi być rozpatrywany łącznie z przepisem art. 30 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.), który ustanawia zasadę reprezentowania w zakładzie pracy, jeżeli działa w nim więcej niż jedna organizacja związkowa, praw i interesów pracowników – członków związków zawodowych przez zakładowe organizacje związkowe, do których oni należą. Jednak art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych dopuszcza możliwość, aby pracownik nie zrzeszony w związku zawodowym mógł wskazać do obrony swych praw pracowniczych wobec pracodawcy zakładową organizację związkową, jeżeli ta organizacja uprzednio wyraziła na to zgodę. Dlatego pracodawca powinien wystąpić z pismem do działających u niego organizacji związkowych o wskazanie osób nie zrzeszonych w związku, a objętych ich obroną. Związek w terminie 5 dni ma obowiązek powiadomienia pracodawcy o takich osobach. Jeżeli organizacje związkowe nie udzielą odpowiedzi we wskazanym wyżej terminie albo poinformują, że żaden z pracowników nie został objęty ich obroną, wówczas pracodawca jest zwolniony z obowiązku konsultacji ze związkami zawodowymi w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy pracownika, a tym samym także z powinności zachowania trybu wskazanego w art. 38 k.p. Jestem pracodawcą i chcę rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem z członkiem międzyzakładowej organizacji związkowej działającej przy spółce z o.o. W tym celu zwróciłem się do zarządu tej organizacji z pismem o wyrażenie zgody na rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nie określony za wypowiedzeniem. Jako przyczynę uzasadniającą to wypowiedzenie podałem utratę zaufania do pracownika, po uprzednim ukaraniu go karą nagany. Zarząd organizacji związkowej nie wyraził zgody na to wypowiedzenie. Czy w związku z tym powinienem wystąpić do ogólnokrajowej organizacji związkowej, w której zrzeszona jest ta organizacja? Nie, ponieważ byłoby to nieprawidłowe zastosowanie art. 38 § 3 k.p., co potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 5 maja 1999 r. (sygn. akt I PKN 678/98, OSNAP 2000/13/512) orzekając, że obowiązek uzyskania zgody na wypowiedzenie umowy o pracę działaczowi związkowemu (art. 32 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zm.), jako dalej idący, „pochłania” powinność „konsultacji” z zarządem zakładowej organizacji związkowej przewidzianej w art. 38 k.p. Jeżeli pracodawca bez zgody zarządu międzyzakładowej organizacji związkowej wypowie działaczowi związkowemu umowę o pracę, będzie temu pracownikowi służyło wniesienie pozwu do sądu pracy o przywrócenie do pracy lub o odszkodowanie. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 15 października 1999 r. (sygn. akt I PKN 306/99, OSNAP 2001/5/146) stwierdzając, że „jeżeli pracodawca nie uzyskuje wymaganej przez prawo zgody na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem – działaczem związkowym, to pracownikowi przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy nawet wówczas, gdy dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Taki jest sens szczególnej ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy wynikającej z art. 32 ustawy o związkach zawodowych”.
Art. 39 k.p. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. W kwietniu 2002 r. skończę 58 lat i będę miała 30-letni okres zatrudnienia. Pracodawca 28 lutego br. wypowiedział mi stosunek pracy, uzasadniając wypowiedzenie nabyciem uprawnień emerytalnych. Czy działania podjęte przez pracodawcę są prawidłowe? Zakaz wypowiadania umów o pracę pracownikom, którym brakuje mniej niż 2 lata do emerytury, wynika z art. 39 k.p. i obejmuje pracowników legitymujących się stażem pracy uprawniającym do przyznania emerytury. Natomiast osoby, które osiągnęłyby wiek emerytalny, a brakuje im lat pracy do nabycia uprawnień emerytalnych, nie korzystają z ochrony przewidzianej w tym artykule. Zgodnie z jego brzmieniem pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia pracownikowi, któremu brakuje mniej niż 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Zakaz ten nie obowiązuje jednak przed osiągnięciem wieku „przedemerytalnego”, chociażby wiek ten pracownik przekroczył w okresie wypowiedzenia zgodnie z wyrokiem z 7 kwietnia 1999 r. Sąd Najwyższy (sygn. akt I PKN 643/ 98, OSNAP 2000/11/418). Wypowiadając pracownicy umowę o pracę w lutym 2002 r., pracodawca nie naruszył zapisów art. 39 k.p. Jednak podanie jako wyłącznej przyczyny wypowiedzenia umowy nabycie uprawnień emerytalnych jest niedopuszczalne, gdyż możliwość przejścia na emeryturę przez kobietę, która spełnia łącznie 2 warunki, tj. osiągnęła wiek 55 lat oraz ma 30-letni okres zatrudnienia (wraz z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi), jest jej uprawnieniem, a nie obowiązkiem. Jestem emerytką zatrudnioną w niepełnym wymiarze czasu pracy na czas nie określony. Aktualnie mam ukończone 58 lat. Czy w zaistniałej sytuacji mój stosunek pracy podlega ochronie przewidzianej w art. 39 k.p.? Według Sądu Najwyższego (uchwała z 11 czerwca 1991 r. I PZP 19/91, OSNC 1992/2/29) za- kaz wypowiedzenia umowy o pracę, wynikający z art. 39 k.p., nie dotyczy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy i pobierającego jednocześnie emeryturę.