Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia podlega kontroli sądowej. Pracownik ma wówczas dwa alternatywne roszczenia w stosunku do pracodawcy. Art. 56 k.p. § 1. Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy. § 2. Przepisy art. 45 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Jestem zatrudniona od 6 lat w szpitalu na podstawie umowy o pracę na czas nie określony. W dniu 29 marca 2002 r. otrzymałam pismo, z którego wynikało, że mój stosunek pracy rozwiąże się 1 kwietnia br. Pismo to nie zawierało żadnego uzasadnienia ani pouczenia, co mam w tej sytuacji robić. Jakie przysługują mi roszczenia? W świetle obowiązujących przepisów niezwłoczne rozwiązanie umowy o pracę, bez przewidzianej prawem przyczyny, stwarza po stronie pracownika dwa roszczenia. Pierwszym roszczeniem jest żądanie przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach, drugim zaś żądanie odszkodowania. Aby wyegzekwować przysługujące świadczenia, należy złożyć pozew do sądu, który biorąc pod uwagę istniejący stan faktyczny oraz przedłożone dowody orzeknie o przywróceniu do pracy bądź odszkodowaniu. Przepisy Kodeksu pracy przewidują, iż spory o roszczenia ze stosunku pracy rozstrzygają: • sądy pracy – stanowiące odrębne jednostki organizacyjne sądów rejonowych, • sądy pracy i ubezpieczeń społecznych – stanowiące odrębne jednostki organizacyjne sądów wojewódzkich. Pracodawcy wręczając pracownikom wypowiedzenie umowy o pracę lub rozwiązując taką umowę bez wypowiedzenia są zobowiązani do poinformowania pracowników o terminach wniesienia odwołania do sądu pracy. W myśl art. 264 k.p. pozew z żądaniem przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Natomiast odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadajacego umowę o pracę. Jeżeli pracownik, nie z własnej winy, nie dokonał w terminie czynności, o której mowa wyżej, sąd pracy na wniosek pracownika może postanowić o przywróceniu uchybionego terminu. Wniosek taki wnosi się do sądu pracy w terminie 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. We wniosku pracownik uprawdopodabnia okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu. Postępowanie w sprawach o roszczenia pracownika ze stosunku pracy jest wolne od opłat sądowych. Pracowałem w prywatnym zakładzie. Podczas korzystania z urlopu wypoczynkowego otrzymałem za pośrednictwem poczty pismo (15 marca 2002 r.) rozwiązujące umowę o pracę z dniem 13 marca br. w trybie art. 52 k.p. oraz świadectwo pracy. Przez cały okres zatrudnienia pracodawca nie ukarał mnie żadną karą porządkową.
Chciałbym się dowiedzieć, czy w zaistniałej sytuacji mogę domagać się przywrócenia do pracy? W świetle przepisów prawa oświadczenie woli pracodawcy rozwiązujące umowę o pracę bez wypowiedzenia złożone jest pracownikowi z chwilą, gdy pracownik mógł zapoznać się z treścią tego oświadczenia. Oznacza to, że pracodawca nie może skutecznie spowodować swoim oświadczeniem rozwiązania umowy o pracę z datą wsteczną. W przypadku gdy data rozwiązania umowy poprzedza dzień złożenia oświadczenia woli przez pracodawcę w tym zakresie, pracownik może skutecznie dochodzić przed sądem pracy przywrócenia do pracy. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 19 stycznia 1998 r. (I PKN 477/97, OSNAP 1998/23/685). Rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 k.p. nie musi być poprzedzone nałożeniem na pracownika kary porządkowej. To sąd pracy oceni, czy zachowanie pracownika, które jest uznane przez pracodawcę za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, zostało prawidłowo zakwalifikowane. Jak wynika z art. 41 k.p., pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ustawodawca wprowadził ochronę przed wypowiedzeniem stosunku pracy m.in. w okresie urlopu wypoczynkowego pracownika. Jeżeli natomiast zachodzą okoliczności, które uzasadniają rozwiązanie stosunku pracy na podstawie art. 52 k.p., pracodawca może złożyć pracownikowi oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika również w okresie urlopu wypoczynkowego. Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Sąd pracy jest także uprawniony do oceny zasadności zgłaszanych przez pracownika roszczeń oraz uznania rozwiązania umowy o pracę za zgodne lub niezgodne z prawem.