Prawa i obowiązki pracownika - zakaz konukrencji ID 76

(1761 wszystkich słów w tym tekście.)
(5629 raz(y) oglądano.)  Strona gotowa do druku [1]
Zakaz konkurencji w stosunkach pracy W zakresie określonym w odrębnej umowie pracodawca - na czas trwania stosunku pracy albo po ustaniu stosunku pracy - może wprowadzić do umowy o pracę zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej. Przepisy dotyczące zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej pracownika wobec pracodawcy znajdują się w Kodeksie pracy w Dziale IV, rozdziale IIa (art. 1011-1014). Zakaz konkurencji został wprowadzony do Kodeksu pracy ustawą nowelizującą z 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm.). Przed datą wejścia w życie tej ustawy (przed 2 czerwca 1996 r.) klauzule dotyczące zakazu konkurencji uzgodnione przez strony stosunku pracy miały wyłącznie charakter cywilnoprawny i roszczenia związane z ich realizacją mogły być realizowane wyłącznie na podstawie przepisów prawa cywilnego przed sądami cywilnymi. Ustawodawca, wprowadzając instytucję zakazu konkurencji do Kodeksu pracy, chciał chronić interesy pracodawców w dobie transformacji społeczno-gospodarczej i wolności konkurencji. Zgodnie z art. 1011 k.p. przez zakaz konkurencji należy rozumieć zakaz prowadzenia przez pracownika działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy oraz zakaz świadczenia pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Zakres zakazu konkurencji musi być określony w odrębnej umowie, którą pracodawca zawiera z pracownikiem. Zakaz konkurencji nie obowiązuje pracownika bezpośrednio z mocy prawa lub z mocy nawiązania stosunku pracy, lecz dla swej ważności wymaga odrębnej od umowy o pracę (lub od innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy) umowy zawierającej klauzulę o zakazie konkurencji. Nie ma jednak żadnych przeciwwskazań, aby uregulowanie dotyczące zakazu konkurencji było jednym z punktów zawartej umowy o pracę. Umowy o zakazie konkurencji mogą być zawierane na czas trwania stosunku pracy, a także po jego ustaniu. Jednak w ostatnim przypadku - zgodnie z art. 1011 § 1 k.p. - umowa taka może być zawarta, jeżeli pracownik, z którym pracodawca zawiera umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, ma dostęp do szczególnie ważnych informacji (np. handlowych, produkcyjnych, organizacyjnych) będących tajemnicą pracodawcy, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Jak wynika z przytoczonego uregulowania, umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie może być zawarta z pracownikiem nie mającym dostępu do informacji szczególnie ważnych dla pracodawcy. Umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy możesz zawrzeć jedynie z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić Cię na szkodę. W umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy pracodawca powinien określić okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania, jakie będzie wypłacał pracownikowi za ten okres. Wysokość odszkodowania może być ustalona przez strony w sposób dowolny, z tym że nie może być ono niższe niż 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach lub może być wypłacone jednorazowo, gdy okres obowiązywania umowy nie jest zbyt długi. W przypadku gdy między stronami powstanie spór o wypłatę odszkodowania, strony powinny zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu pracy. Wysokość odszkodowania określona w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie może być niższa niż 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta, jeżeli ustaną przyczyny uzasadniające ten zakaz lub jeżeli pracodawca nie wywiązuje się z obowiązku wypłaty odszkodowania. Z art. 1012 k.p. i użytych tam określeń "pracodawca" i "pracownik" wynika, że umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta wyłącznie w czasie trwania stosunku pracy. Umowa o zakazie konkurencji na czas trwania stosunku pracy może być zawarta najwyżej na okres obowiązywania umowy o pracę (czyli do końca ostatniego dnia trwania stosunku pracy). Drugi rodzaj umowy o zakazie konkurencji nie ma zakreślonej prawnie granicy czasowej, do której może obowiązywać. Umowa o zakazie konkurencji na czas trwania stosunku pracy może być zawarta z każdym pracownikiem - bez względu na rodzaj wykonywanej przez niego pracy, podczas gdy umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy zawiera się tylko z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. W przypadku umowy o zakazie konkurencji zawartej po ustaniu stosunku pracy pracownikowi przysługuje odszkodowanie. Świadczenie pieniężne nierozerwalnie wiąże się z tego typu umową, natomiast uregulowania dotyczące umowy obowiązującej w czasie trwania stosunku pracy nie przewidują rekompensaty pieniężnej dla pracownika za zawarcie umowy z pracodawcą.
Jeżeli w wyniku naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy poniosłeś szkodę, możesz dochodzić naprawienia jej skutków na podstawie przepisów Kodeksu pracy o odpowiedzialności materialnej pracowników (w pełnym zakresie przy winie umyślnej lub tylko do wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika przy winie nieumyślnej). Jednak musisz liczyć się z tym, że ustalenie wysokości szkody i ciężar udowodnienia jej wyrządzenia spoczywać będzie na Tobie. Wyrównania szkody wyrządzonej przez naruszenie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy możesz dochodzić na drodze powództwa cywilnego. Umowy o zakazie konkurencji - zarówno zawarte na czas trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu - muszą być sporządzone w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Zawarcie tych umów w sposób dorozumiany lub w formie ustnej nie wywoła skutków prawnych, gdyż umowy te będą z mocy prawa nieważne. Przy sporządzaniu umowy o zakazie konkurencji strony mają swobodę w kształtowaniu zakresu jej obowiązywania i treści. Umową tą można objąć zarówno działalność własną pracownika prowadzoną w ramach działalności gospodarczej, jak i działalność pracownika wykonywaną u innego pracodawcy w ramach stosunku pracy. Nie można zmusić pracownika do podpisania umowy o zakazie konkurencji, jednak odmowa z jego strony może spowodować, że - po rozważeniu całokształtu sytuacji - wypowiesz mu dotychczasowe warunki pracy lub płacy albo rozwiążesz umowę o pracę za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia z winy pracownika. Zakaz konkurencji przewidziany w przepisach szczególnych Przepisy o zakazie konkurencji zawarte w Kodeksie pracy nie naruszają zakazu konkurencji przewidzianego w odrębnych przepisach, tj. w: - ustawie z 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.), która w art. 8 stanowi, iż przedsiębiorcy wykonują działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów; - ustawie z 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 1991 r. Nr 18, poz. 80 ze zm.), która w art. 42 ust. 1 określa, że dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, jego zastępca, główny księgowy, osoby zatrudnione na stanowiskach równorzędnych oraz członkowie rady pracowniczej nie mogą mieć udziałów lub akcji przedsiębiorców tworzonych przez to przedsiębiorstwo, a także pozostawać w nich w stosunku pracy lub świadczyć pracy na ich rzecz na podstawie innego tytułu prawnego. Zakaz ten nie dotyczy członkostwa w radach nadzorczych; - ustawie z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037), która zawiera przepisy odnoszące się do zakazu konkurencji dotyczącego wspólników spółki jawnej (artykuł 56 § 2 ustawy stanowi, że wspólnik nie może, bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników, zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki) i członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 211 § 1 ustawy); - ustawie z 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.), która w art. 56 § 3 stanowi, że członkowie rady i zarządu spółdzielni nie mogą zajmować się interesami konkurencyjnymi wobec spółdzielni, a w szczególności nie mogą uczestniczyć jako wspólnicy lub członkowie władz przedsiębiorców prowadzących działalność konkurencyjną wobec spółdzielni; - ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz.U. Nr 106, poz. 679 ze zm.).
Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy -------------------------------------------------------------------------------- Wzór umowy Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy zawarta w dniu .................................................... . pomiędzy ..................................................... ...................................................... ............................................. .......................................... ...................................................... ...................................................... .................. (nazwa i siedziba pracodawcy) zwanym dalej "pracodawcą", a ..................................................... ...................................................... ...................................................... .... (imię i nazwisko pracownika) zam. ..................................................... ...................................................... .................................................... . (adres zameldowania na stałe miejsce pobytu) zwanym(ą) dalej "pracownikiem" o następującej treści: § 1 Pracownik zobowiązuje się wobec pracodawcy, że od dnia ......................... do dnia ..................................... ..................................................... . nie będzie: 1. Prowadził działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy polegającej na podejmowaniu lub prowadzeniu działalności gospodarczej na własny lub cudzy rachunek lub wykonywaniu wolnego zawodu, jeżeli jest to działalność konkurencyjna wobec pracodawcy. 2. Świadczył pracy w ramach stosunku pracy lub na podstawie umów cywilnoprawnych na rzecz innego podmiotu, jeżeli podmiot ten prowadzi działalność konkurencyjną wobec pracodawcy. 3. Pełnił funkcji w organach zarządzających, kontrolnych lub nadzorczych spółek handlowych oraz wykonywał funkcji doradczych w tych podmiotach, jeżeli prowadzą one działalność konkurencyjną wobec pracodawcy. § 2 1. Umowa zostaje zawarta na czas trwania umowy o pracę, z zastrzeżeniem postanowień ust. 2. 2. Umowa ulega rozwiązaniu: 1) w przypadku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron - z chwilą ustaloną w tym porozumieniu, 2) w przypadku rozwiązania umowy, o której stanowi pkt 1, za wypowiedzeniem - z chwilą upływu okresu wypowiedzenia, bez zachowania okresu wypowiedzenia - z chwilą rozwiązania umowy o pracę. § 3 1. Naruszenie umowy, w zależności od stopnia jej naruszenia, spowoduje: 1) odpowiedzialność pracownika na zasadach przewidzianych w Kodeksie pracy, 2) wypowiedzenie pracownikowi dotychczasowych warunków pracy lub płacy, 3) rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia z winy pracownika. § 4 Jakiekolwiek zmiany i uzupełnienia warunków niniejszej umowy wymagają dla swej ważności formy pisemnej pod rygorem nieważności. § 5 1. W zakresie nie uregulowanym umową stosuje się odpowiednio przepisy prawa pracy. 2. Właściwym sądem w przypadku dochodzenia roszczeń z tytułu umowy jest sąd rejonowy - sąd pracy właściwy ze względu na siedzibę firmy. § 6 Umowę sporządza się w 2 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. .................................. .................................. (data i podpis pracownika) (podpis pracodawcy lub jego przedstawiciela)
-------------------------------------------------------------------------------- Wzór umowy Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy zawarta w dniu .................................................... . pomiędzy ..................................................... ...................................................... ............................................. .......................................... ...................................................... ...................................................... .................. (nazwa i siedziba pracodawcy) zwanym dalej "pracodawcą", a ..................................................... ...................................................... ...................................................... .... (imię i nazwisko pracownika) zam. ..................................................... ...................................................... .................................................... . (adres zameldowania na stałe miejsce pobytu) zwanym(ą) dalej "pracownikiem" o następującej treści: § 1 Pracownik zobowiązuje się do tego, że w okresie jednego roku po ustaniu stosunku pracy z pracodawcą nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej względem pracodawcy, a w szczególności: - podejmował zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w podmiotach konkurencyjnych dla pracodawcy, - pełnił funkcji w organach zarządzających, kontrolnych lub nadzorczych w podmiotach konkurencyjnych dla pracodawcy. § 2 Pracodawca za powstrzymanie się pracownika od działań określonych w § 1 niniejszej umowy będzie wypłacał pracownikowi miesięcznie kwotę 2500 zł (słownie: dwa tysiące pięćset zł) płatną do dnia 5. każdego miesiąca. § 3 Umowa niniejsza rozwiązuje się: - po upływie terminu określonego w § 1, - wskutek niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty kwoty określonej w § 2, - po ustaniu przyczyny, dla której zakaz został wprowadzony. § 4 W przypadku naruszenia postanowień niniejszej umowy przez pracownika pracownik obowiązany jest zwrócić pracodawcy wypłacone odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wypłaty odszkodowania oraz naprawić wyrządzoną szkodę. § 5 Umowę sporządza się w 2 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. .................................. .................................. (data i podpis pracownika) (podpis pracodawcy lub jego przedstawiciela)
  
[ Powrót do Prawo Pracy [2] | Spis sekcji [3] ]

Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się [4]
Links
  [1] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=Sections&req=viewarticle&artid=69&allpages=1&theme=Printer
  [2] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=Sections&req=listarticles&secid=2
  [3] http://www.bhpekspert.pl/index.php?name=Sections
  [4] http://www.bhpekspert.pl/user.php