VORTAL BHP
Nowy portal internetowy BHP


szkolenia: Instrukcja BHP przy obsłudze spalinowej pilarki łańcuchowej do drewna
Autor: God Dodano: środa, 01 maja 2013 - 22:31
Zabezpieczenia Techniczne  Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze spalinowej pilarki łańcuchowej do drewna, ze względu na występujące przy jej obsłudze zagrożenia oraz wykonywanie pracy w różnych warunkach terenowych i pogodowych, prace przy pilarce zaliczane są do szczególnie niebezpiecznych. Poza warunkami organizacji pracy przy spalinowych pilarkach łańcuchowych,  instrukcjia zawiera  wymagania dotyczące operatorów pilarek oraz obowiązki i odpowiedzialność pracodawcy w omawianej dziedzinie.
Zagrożenie zawodowe przy obsłudze spalinowych pilarek łańcuchowych

Przy pracy łańcuchowymi pilarkami spalinowymi występują zarówno zagrożenia wypadkowe dla życia, jak i dla zdrowia zatrudnionych pracowników.

Wypadki najczęściej związane są z urazami powodowanymi przez ruchomy łańcuch pilarki. Urazowi ulegają kończyny dolne szczególnie podczas procesu okrzesywania i przecinania drzew. Ponadto może nastąpić gwałtowne wsteczne (w kierunku operatora) odbicie pilarki powodowane najczęściej cięciem końcówką piły łańcuchowej, jak również nie właściwym stanem technicznym pilarki (np. tępy łańcuch). Odbicie może wystąpić przy ścinaniu, przecinaniu i okrzesywaniu drzew powodując nieoczekiwany kontakt piły łańcuchowej z ciałem operatora. Kontakt piły łańcuchowej z ciałem operatora może także mieć miejsce wskutek jej pęknięcia.

Zagrożenia wynikające z kontaktu operatora z wysokim napięciem występującym przy zapłonie iskrowym silnika spalinowego mogą wystąpić np. w skutek przypadkowego dotknięcia do zacisku świecy zapłonowej, a zagrożenia termiczne powodujące oparzenia przy przypadkowym dotknięciu do rozgrzanych części silnika.

Ponadto zagrożenia wypadkowe zarówno dla operatora pilarki jak i osób postronnych znajdujących się w strefie niebezpiecznej stwarzają ścinane i obalane drzewa oraz spadające lub sprężynujące gałęzie.

Zagrożenia dla zdrowia pracowników obsługujących pilarki spalinowe stwarzają: drgania (wibracja) pracującej pilarki, hałas, a także wydzielane podczas pracy silnika gazy spalinowe.

Ze względu na występujące przy obsłudze pilarek zagrożenia oraz wykonywanie pracy w różnych warunkach terenowych i pogodowych, prace pilarką zaliczane są do szczególnie niebezpiecznych.

 2. Wymagania w zakresie bezpieczeństwa pracy pilarkami łańcuchowymi

Wymagania w zakresie bezpieczeństwa pracy pilarkami łańcuchowymi do prac leśnych określone zostały w normie: PN-EN ISO 11681-1 część 1: „Maszyny dla leśnictwa, wymagania bezpieczeństwa i badania pilarek łańcuchowych przenośnych” oraz część 2: „Pilarki łańcuchowe do pielęgnacji drzew”.

Zgodnie z tymi wymaganiami uchwyty pilarki dla obu rąk operatora powinny umożliwić pełne – bezpieczne ich pochwycenie w rękawicach ochronnych, a operator powinien mieć możliwość w każdej chwili prawą ręka (w rękawicy) wyłączyć pracujący silnik.

Pilarka powinna być wyposażona w osłony przy przednim i tylnym uchwycie chroniące operatora przed urazem wynikającym z kontaktu z piłą łańcuchową, przy czym osłona przy przednim uchwycie powinna jednocześnie przy nacisku uruchamiać hamulec powodujący natychmiastowe zatrzymanie pilarki np.: przy wstecznym odbiciu pilarki.

Pilarka powinna być także wyposażona w tzw. wychwytnik piły łańcuchowej w przypadku jej pęknięcia oraz w zderzak oporowy pozwalający na bezpieczne oparcie pilarki w początkowej fazie procesu cięcia. Pilarka powinna być wyposażona w osłonę prowadnicy, która pozostaje na prowadnicy w czasie transportu i składowania.

Wszystkie elementy będące pod wysokim napięciem, w tym zacisk świecy zapłonowej powinny być zabezpieczone przed przypadkowym dotknięciem. Również zabezpieczone powinny być przed przypadkowym dotknięciem elementy pilarki o wysokiej temperaturze (np. cylinder).

Otwór wylotowy gazów spalinowych powinien być tak umiejscowiony, aby w normalnych pozycjach roboczych kierował ich emisję z dala od twarzy operatora.

Pilarka powinna być tak skonstruowana, aby podczas pracy wytwarzała najniższy poziom drgań i hałasu. Instrukcja obsługi pilarki powinna zawierać dane dotyczące wielkości emisji ciśnienia akustycznego i mocy akustycznej na stanowisku operatora, emisji drgań, a także ostrzeżenia o zagrożeniach i środkach zaradczych podejmowanych w celu ich zmniejszenia. Powinna ponadto zawierać informacje dotyczące ekspozycji na działanie hałasu i drgań, wyboru i użytkowania ochronników słuchu oraz rękawic, a także zalecenia dotyczące ograniczenia czasu pracy (ekspozycji zawodowej).

Wszystkie pilarki powinny mieć czytelne i trwałe znakowanie zawierające: nazwę i adres producenta, oznakowania serii lub typu, ewentualnie numer seryjny. Ponadto wszystkie pilarki powinny być oznakowane symbolem zalecającym konieczność stosowania podczas pracy ochrony głowy, oczu i słuchu.


 
3. Bezpieczna organizacja pracy przy obsłudze spalinowych pilarek łańcuchowych


Nie wolno dopuszczać do pracy pracownika o widocznych oznakach niedyspozycji fizycznej lub psychicznej oraz zgłaszających takie niedyspozycje (§ 9 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej, Dz. U. Nr 161, poz. 1141, dalej r.p.g.l.).

Na obszarze, na którym wykonywane są prace związane ze ścinką drzew, powinni przebywać co najmniej dwaj pracownicy pozostający ze sobą przez cały czas w kontakcie wzrokowym lub głosowym (§ 24 r.p.g.l.).

Przy ścince i obalaniu drzew ustala się strefę niebezpieczną, która obejmuje przestrzeń wokół miejsca dokonywanej ścinki w promieniu dwóch wysokości ścinanego drzewa (§ 25 ust. 1 r.p.g.l.).

W strefie niebezpiecznej może znajdować się tylko operator pilarki oraz pomocnik a w uzasadnionych przypadkach także koordynator prowadzący szkolenie, wykonujący nadzór lub przeprowadzający kontrolę. W strefie niebezpiecznej w tym samym czasie nie mogą być wykonywane inne prace (§ 25 ust. 2r.p.g.l.).

Strefy niebezpieczne powinny być znane wszystkim pracownikom. Niedopuszczalne jest rozpoczynanie i prowadzenie prac bez upewnienia się, że w strefie niebezpiecznej nie znajdują się osoby postronne lub zwierzęta (§ 10 r.p.g.l.).

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1998 r., II UKN 278/98, OSNP 1999, nr 23, poz. 756 Sąd Najwyższy stwierdził, że wykwalifikowany pracownik leśny, zapoznany z przepisami bhp obowiązującymi przy pozyskiwaniu drewna, który bez żadnej racjonalnej przyczyny przebywał w odległości mniejszej od miejsca ścinki drzewa niż przewidują przepisy zachowuje się w sposób rażąco niedbały.

W innym wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 30/04, Pr. Pracy 2005, nr 1, poz. 22 Sąd Najwyższy stwierdził, że wina czy rażące niedbalstwo pracownika poszkodowanego w wypadku przy pracy, wyłączające odpowiedzialność z ubezpieczenia wypadkowego, należy konkretnie udowodnić.

Nie wystarczy np. wykazanie nieprzestrzegania przepisów bhp.

Jeżeli na danym obszarze prowadzone są prace mogące stanowić zagrożenie dla osób postronnych, obszar ten oznacza się znakiem zakazu wstępu ze wskazaniem przyczyny zakazu (§ 11 r.p.g.l.). Niedopuszczalne jest prowadzenie prac podczas obfitych opadów atmosferycznych, przy silnym wietrze, podczas burz, przy temperaturze powietrza poniżej minus 20°C (§ 12 r.p.g.l.). Ponadto w Instrukcji dotyczącej bhp przy wykonywaniu podstawowych prac z zakresu gospodarki leśnej wydanej przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych zawarte są następujące postanowienia:

1) Drogi i ścieżki przebiegające przez powierzchnię roboczą należy na okres ścinki i obalania drzew zamknąć dla ruchu publicznego.

2) Przy drogach i ścieżkach publicznych w pobliżu granic powierzchni roboczej należy ustawić dobrze widoczne i czytelne tablice ostrzegawcze.

3) Jeżeli nie ma objazdu lub prace wyrębowe wykonywane są obok drogi publicznej, to na drodze należy ustawić posterunek (w porozumieniu z odpowiednim urzędem) regulujący ruch na zagrożonym odcinku drogi.

4) Zabrania się ścinki i obalania drzew znajdujących się w zasięgu linii i urządzeń energetycznych, a także telekomunikacyjnych, bez porozumienia z właścicielem lub dysponentem tych linii lub urządzeń.

5) Prace te, muszą być wykonywane pod stałym nadzorem osób uprawnionych przez właściciela (dysponenta) tych linii i urządzeń.

6) Drzewa rosnące w pobliżu linii energetycznych i telekomunikacyjnych powinny być ścinane dwuosobowo z zastosowaniem ściągacza linowego lub ciągnika wyposażonego w wyciągarkę i bloczek kierunkowy. W ten sam sposób powinny być ścinane drzewa pochylone w kierunku szlaku komunikacyjnego lub budynków.


 
4. Wymagania dotyczące operatorów pilarek


Na stanowisku operatora pilarki może być zatrudniona wyłącznie osoba posiadająca aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy w tym zawodzie, wydane przez specjalistyczną placówkę służby zdrowia oraz zaświadczenie o ukończeniu z wynikiem pozytywnym szkolenia specjalistycznego z zakresu pracy pilarką (Instrukcja bhp j.w.)

Pracownicy zatrudnieni przy pozyskiwaniu drewna muszą być wyposażeni w obowiązujące na tym stanowisku środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.

Zabrania się podejmowania pracy przy pozyskiwaniu drewna z zastosowaniem pilarek spalinowych bez kompletnej ochrony głowy (czaszka, oczy, narząd słuchu), ochron nóg i rąk. (Instrukcja j.w.).

Operator pilarki powinien być wyposażony w kask ochronny, ochronniki słuchu, okulary ochronne lub przyłbicę ochronną, rękawice ochronne zapewniające odpowiednią pewność chwytu i odporne na przecięcie, spodnie ochronne, najlepiej z materiału odpornego na przecięcie pilarką oraz buty ze stalowymi podnoskami i przeciwpoślizgowymi podeszwami.

Przed przystąpieniem do pracy pilarką należy dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi i używać pilarki zgodnie z podanym w instrukcji przeznaczeniem, które wynika z jej rodzaju, mocy i długości prowadnicy.

Przed rozpoczęciem pracy należy:

1) Sprawdzić działanie i stan techniczny hamulca uruchamianego przez przesunięcie osłony przedniej (zatrzymywanie piły łańcuchowej natychmiast po przesunięciu osłony do przodu).

2) Sprawdzić kompletność pilarki (w tym zamontowanie ostrogi wykorzystywanej przy ścince drzew jako chwilowy punkt oparcia pilarki), zwracając uwagę na to, że wyposażenie maszyny powinno być zgodne ze specyfikacją w instrukcji obsługi.

3) Sprawdzić prawidłowość zamontowania i regulacji urządzenia tnącego (piły łańcuchowej i prowadnicy), np. odpowiednie napięcie piły łańcuchowej i przesuwanie się jej po prowadnicy, wykonując czynności z tym związane w rękawicach ochronnych.

4) Oczyścić filtr powietrza, ewentualnie wymienić go na nowy.

5) Sprawdzić drożność układu chłodzenia (wlot powietrza, wentylator, radiatory, cylinder).

6) Sprawdzić stan techniczny prowadnicy (równomierność zużycia, odkształcenia brzegów).

7) Sprawdzić stan techniczny i naostrzenie piły łańcuchowej – ewentualnie naostrzyć ją zgodnie z instrukcją obsługi, wykonując te czynności w rękawicach ochronnych.

8) Sprawdzić zużycie kółka zębatego napędzającego piłę łańcuchową.

9) Sprawdzić stan techniczny wychwytnika piły łańcuchowej (brak widocznych pęknięć i wyczuwalnych luzów).

10) Sprawdzić napięcie i zużycie sprężyny rozrusznika.

11) Sprawdzić zużycie linki rozrusznika.

12) Sprawdzić działanie przycisków przyspiesznika, oraz blokady tego przycisku do uruchamiania zimnego silnika pilarki spalinowej.

13) Sprawdzić działanie układu automatycznego smarowania urządzenia tnącego oraz układu ręcznego smarowania, jeśli taki jest zastosowany.

14) Sprawdzić działanie wyłącznika zapłonu.

15) Napełnić zbiornik oleju, a także zbiornik paliwa, stosując się do przepisów przeciwpożarowych i bhp, wymagań dotyczących ochrony środowiska i wskazań zawartych w instrukcji obsługi.

16) Nasmarować urządzenia tnące.

17) Sprawdzić stan techniczny gaźnika i skontrolować jego ustawienie, zgodnie z instrukcją obsługi.

18) Sprawdzić stan świecy zapłonowej, ewentualnie wymienić ją na nową.

19) Skontrolować szczelność korka wlewu oleju (także jego dokręcenie).

20) Skontrolować szczelność korka wlewu paliwa (także jego dokręcenie).

21) Sprawdzić dokręcenie wszystkich śrub i jeśli to konieczne, dokręcić.

22) Sprawdzić stan amortyzatorów.

Pracując pilarką należy przestrzegać następujących zasad:

1) Podczas pracy trzymać pilarkę w obydwu rękach (prawą za uchwyt tylny, lewą za uchwyt przedni), w taki sposób, aby ruchy były pewne i stabilne. Jedynie pilarki do pielęgnacji drzew mogą być obsługiwane jedną ręką, jeśli czynności pielęgnacyjne drzewostanu (na wysokości) są wykonywane przez osoby odpowiednio przeszkolone.

2) Nie ciąć pilarką na wysokości powyżej ramion.

3) Nie pracować pilarką stojąc na drabinie.

4) Wykonywać pracę w pozycji wyprostowanej.

5) Pilarkę prowadzić tak, aby żadna część ciała nie znajdowała się na linii cięcia piły łańcuchowej.

6) Nie ciąć końcówką prowadnicy, unikać zetknięcia górnej końcówki prowadnicy (strefy odbicia) z twardymi przedmiotami.

7) Zachować szczególną ostrożność podczas okrzesywania drzew, ponieważ istnieje możliwość przypadkowego zetknięcia się strefy odbicia z gałęzią lub pobliskim drzewem.

8) Zachować szczególną ostrożność podczas cięcia górną krawędzią prowadnicy, ponieważ przeciwstawianie się sile odpychającej pilarkę zwiększa ryzyko wystąpienia odbicia.

9) Ściśle stosować się do wskazań zawartych w instrukcji obsługi, dotyczących wykonywania specjalistycznych operacji cięcia (przecinanie, ścinanie, okrzesywanie drzew).

10) Nie pozostawiać włączonej pilarki bez nadzoru i bez włączonego hamulca.

11) Odstawiając pilarkę na dłuższy czas, wyłączyć silnik i włączyć hamulec, przesuwając osłonę przednią.

12) Pilarkę przenosić z wyłączonym silnikiem i włączonym hamulcem bezpieczeństwa oraz z nałożoną na prowadnicę osłoną transportową. Należy przestrzegać zasady, że pilarkę trzyma się za uchwyt przedni, prowadnicą skierowaną do tyłu.

13) Podczas wykonywania wszelkich prac regulujących i konserwacyjnych wyłączyć pilarkę.

Przechowując pilarkę należy zachować odpowiednie wskazania, zawarte w instrukcji obsługi, dotyczące zabezpieczenia jej elementów przed zniszczeniem. Konieczne jest opróżnienie zbiornika oleju, a także zbiornika paliwa.


Przykład bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia operatora łańcuchowej pilarki spalinowej podczas ścinki drzew

Podczas obalania ściętego przez operatora pilarki drzewa wskutek błędu popełnionego przy ścince nastąpiło zawieszenie tego drzewa na innym drzewie stojącym. Operator pilarki dokonał niewłaściwego podcięcia drzewa (rzazu podcinającego) a następnie ścinki drewna (rzazu ścinającego), co doprowadziło do tego, że ścinane drzewo zostało obalone w niewłaściwym kierunku i zawiesiło się na innym drzewie.

Operator pilarki chcąc sobie „ułatwić” pracę postanowił ściąć drzewo na którym nastąpiło zawieszenie, a więc zamierzał wykonać operację niebezpieczną i niedopuszczalną. Prawidłowym, zgodnym z przepisami działaniem operatora powinno być ściągnięcie zawieszonego drzewa przy użyciu ściągacza linowego.

Operator pilarki ścinając drzewo na którym zawiesiło się ścięte już inne drzewo., spowodował bezpośrednie zagrożenia dla własnego życia i zdrowia.



 
5. Obowiązki i odpowiedzialność pracodawcy.


Pracodawca użytkujący spalinowe pilarki do drewna powinien zapewnić niezbędne warunki bezpieczeństwa i higieny pracy przy ich obsłudze, remontach oraz konserwacjach (art. 207 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm., dalej k.p.).

Pracodawca odpowiedzialny jest za:

a) organizowanie pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp;

b) zatrudnienie pracy przy obsłudze pilarek osób o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, przeszkolonych w zakresie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy;

c) zapewnienie bezpiecznego i higienicznego stanu miejsc pracy, maszyn, urządzeń oraz całego wyposażenia technicznego;

d) zapewnienie pracownikom odzieży ochronnej i sprzętu ochrony indywidualnej oraz dopilnowanie stosowania tych środków zgodnie z przeznaczeniem;

e) sprawowanie dozoru technicznego i bieżące usuwanie zagrożeń;

f) dokonywanie okresowych przeglądów oraz okresowych i bieżących napraw pilarek;

g) doręczenie instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom obsługującym pilarki;

h) zapewnienie przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad bhp.

Odpowiedzialność pracodawcy za szkody wynikające z ewentualnego wypadku przy pracy jest oparta na zasadzie ryzyka. Aby pracodawca nie był odpowiedzialny za wypadek, musi dowieść wyłącznej winy pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2008 r., II PK 283/07, LEX 420913).

Ponadto pracownik jest objęty ochroną przewidzianą w ustawie o świadczeniach z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych, np. do uznania, że czynność była podjęta przez pracownika w interesie pracodawcy, nie ma znaczenia, czy została uzgodniona z pracodawcą, czy też podjęta była bez jego wiedzy. Nawet subiektywne przekonania pracownika że działa na rzecz lub w interesie pracodawcy daje podstawę objęcia takiego działania ochroną przewidzianą w ustawie o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 1999 r., II UKN 86/99, M. Praw. 2001, nr 3, poz. 171).


 
6. Obowiązki i prawa pracownika


Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem każdego pracownika.

W art. 211 k.p. wymienionych jest siedem podstawowych – ogólnych obowiązków pracownika.

Do obowiązków pracowników obsługujących pilarki spalinowe należy przede wszystkim:

a) dbanie o sprawność pilarki a szczególnie urządzeń zabezpieczających;

b) sprawdzanie przed każdym rozpoczęciem pracy zgodności z instrukcją obsługi pilarki:

– jej stanu technicznego,

– sprawności zabezpieczeń, osłon, wyłączników i hamulca,

– porządku w miejscu pracy, zwłaszcza czy są spełnione wymagania do bezpiecznego wykonywania pracy;

c) utrzymywanie miejsca pracy w takim porządku, aby nie było utrudnione wykonywanie wszystkich czynności;

d) używanie właściwej ze względu na bezpieczeństwo pracy odzieży i środków ochrony indywidualnej;

e) dopuszczanie do obróbki tylko takich przedmiotów i materiałów, których stan nie stwarza zagrożenia odrzutem materiału;

f) stosowanie właściwych urządzeń pomocniczych, jeżeli wymaga tego wykonywana praca, (np. kliny, tyczki, ściągacze, siekiery itp.);

g) niezwłoczne wyłączenie pilarki w razie stwierdzenia awarii;

h) wyłączenie pilarki przed opuszczeniem stanowiska pracy.

Jeżeli jednak warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.



 

Komentarze

Wyświetlanie Sortowanie
Tylko zalogowani użytkownicy mogą komentować. Zarejestruj lub zaloguj się



BHP EKSPERT Sp.z o.o.

NIP 678-315-47-15 KRS 0000558141 bhpekspert@gmail.com
tel.kom.(0)501-700-846
Powered by the AutoTheme HTML Theme System
Page created in 0,031119 Seconds