3.4.3.Obowiązki i uprawnienia pracodawcy

Podstawowe obowiązki pracodawcy są określone w k.p. (jest ich ponad 60), oraz w ustawach i rozporządzeniach, w szczególności w rozporządzeniu Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – dalej r.b.h.p.

Warto zwrócić uwagę na zależność między obowiązkami a prawami pracodawców i pracowników.

Przepisy ochrony pracy są skonstruowane zgodnie z następującą regułą: to, co jest obowiązkiem pracodawcy stanowi prawo (jest przywilejem) pracownika i odwrotnie - obowiązki pracownika są prawem (uprawnieniem do egzekwowania) pracodawcy.

 Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

Jest on obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (art. 207 k.p.).

Pracodawcy powinni znać i przestrzegać wszystkich regulacji prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

W wielu przypadkach, zwłaszcza w małych firmach, pracodawca równocześnie jest osobą kierującą podwładnymi.

Poza nim osobami kierującymi pracownikami są pracownicy nadzoru:

dyrektorzy, kierownicy, mistrzowie i brygadziści, a także osoby doraźnie wyznaczone do pokierowania wykonaniem określonego zadania przez grupę pracowników.

Wskazane jest, aby obowiązki pracodawcy oraz osób kierujących pracownikami traktować łącznie, ponieważ kompetentny pracodawca powinien znać nie tylko własne obowiązki, lecz także podstawowe obowiązki swoich podwładnych.

 I odwrotnie - kadra kierownicza powinna znać nie tylko swoje obowiązki, lecz także obowiązki i uprawnienia swojego przełożonego, bo tylko wówczas możliwe będzie sprawne, wolne od nieporozumień i stresów, kierowanie firmą i pracą poszczególnych grup pracowniczych.

Poniżej zostały omówione wybrane obowiązki pracodawcy związane z zapewnieniem pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy.

a) Obowiązek zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki Pracodawcy mają obowiązek w szczególności:

• organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki jej wykonywania;

 • zapewniać przestrzeganie w firmie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;

 • reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,

 • zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,

• uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych,

 • zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy; • zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

Ponadto pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:

1) zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników;

2) działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa w pkt 1;

3) informacji o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy, wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników. Informacja ta powinna obejmować: imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy i numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej.

 Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wszystkie te zadania pracodawcy powinni realizować, pamiętając o stosowaniu rozwiązań nowoczesnych i dzięki temu zazwyczaj bardziej skutecznych - czyli „przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki”.

Zapewnić przestrzeganie przepisów bhp pracodawca może i powinien m.in. przez odpowiednie regulacje zawarte np. w regulaminie pracy, instrukcjach stanowiskowych, a nawet w indywidualnych zakresach obowiązków poszczególnych pracownikom.

 Warto zwrócić uwagę, że koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników.