Podstawa wypowiedzenia umowy o pracę Mam zamiar rozwiązać umowę o pracę z pracownicą powracającą z urlopu wychowawczego. Powodem rozwiązania umowy jest brak potrzeby zwiększania zatrudnienia, gdyż w okresie 6-letniej nieobecności tej osoby następował sukcesywny spadek zatrudnienia, wystarczający do zabezpieczenia produkcji. Zmniejszenie zatrudnienia nie nastąpi, zmiany organizacyjne również nie występują. Czy jest to zwolnienie z przyczyn ekonomicznych, czy zwolnienie na podstawie art. 30 § 1 pkt. 2 k.p.? – pyta Czytelniczka z Warszawy.
Sytuacja prawna pracownicy, która powróciła do pracy po urlopie wychowawczym, jest taka sama jak innych pracowników nie korzystających z tego urlopu. Obowiązkiem pracodawcy jest dopuścić pracownicę po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jej kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem, zgodnie z § 14 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie urlopów i zasiłków wychowawczych (Dz.U. Nr 60, poz. 277 ze zm.). Rozwiązanie umowy o pracę jest dopuszczalne, jednak w powyższym przypadku można jedynie rozwiązać umowę za wypowiedzeniem (tj. na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 k.p.), gdyż nie występują przesłanki do zwolnienia z przyczyn wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy z 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4 poz. 19 ze zm.), tj. nie występują przyczyny ekonomiczne, zmiany organizacyjne, produkcyjne albo technologiczne. Wypowiedzenie umowy o pracę z powodu zmian organizacyjnych lub z przyczyn ekonomicznych mogłoby nastąpić wtedy, gdyby te przyczyny zachodziły. Przepis § 4 powołanego rozporządzenia wyraźnie to przewiduje. Wątpliwości budzi wyżej wskazane uzasadnienie wypowiedzenia (jego podanie jest, zgodnie z art. 30 § 4 k.p., obowiązkowe przy wypowiedzeniu umowy zawartej na czas nie określony). Między pracodawcą a pracownicą (mimo że nie świadczyła pracy) pozostaje w dalszym ciągu więź prawna – umowa o pracę, która nie została rozwiązana. Nie następuje zatem zwiększenie zatrudnienia.
Sąd Najwyższy w swoich wyrokach wielokrotnie wskazywał na konieczność podawania przez pracodawcę konkretnej i prawdziwej przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Podana wyżej przyczyna nie uzasadnia wypowiedzenia umowy o pracę. Wobec tego w razie odwołania się pracownicy do sądu pracy wypowiedzenie umowy o pracę z powołaniem się na brak potrzeby zwiększania zatrudnienia zostanie ocenione przez ten sąd negatywnie i pracownica może zostać przywrócona do pracy w trybie art. 45 § 1 k.p.